Ενεργειακή Κοινότητα και Δήμος Φυλής: Μήπως το «σωστό» εργαλείο για «λάθος» σκοπούς;

Οι Ενεργειακές Κοινότητες αποτελούν το κατάλληλο όχημα για το συνεταιρισμό φυσικών προσώπων, νομικών προσώπων και τοπικής αυτοδιοίκησης προκειμένου συγκεκριμένες περιοχές ή παραγωγικές δραστηριότητες της χώρας να κάνουν τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις εναλλακτικές μορφές ενέργειες, όπως οι ΑΠΕ. Ο νόμος 4513/2018 θεσπίζει το νομικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων με ιδιαίτερη πρόνοια για την τοπικότητα, την αποκέντρωση, την ενεργειακή και κοινωνική αποδοτικότητα.

 Έτσι δημιουργούνται Ενεργειακές Κοινότητες σε νησιωτικές περιοχές της χώρας μας για τη μείωση της εξάρτησής τους από ιδιαίτερα κοστοβόρα ενέργεια, ενώ στον αγροτικό ηπειρωτικό χώρο, η ύπαρξη γεωργικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων αποτελεί σημαντικό πεδίο για τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων με σκοπό την παραγωγή ενέργειας από τα παραπάνω απόβλητα, συμβάλλοντας έτσι στην εξοικονόμηση πόρων και τη βελτίωση του οικολογικού αποτυπώματος αγροτικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων. Επίσης, τα κατάλοιπα βιοτεχνικών και βιομηχανικών μονάδων αποτελούν πηγή επεξεργασίας και εναλλακτικής διαχείρισης από συγκεκριμένες παραγωγικές μονάδες και ως εκ τούτου  φαίνεται εύλογη τόσο σε επίπεδο των εμπλεκόμενων μονάδων (ενεργειακή αποδοτικότητα = οικονομική αποδοτικότητα) όσο και σε επίπεδο ευρύτερης κοινότητας (μείωση περιβαλλοντικών κι υγειονομικών οχλήσεων).

Σε όλες τις περιπτώσεις, τόσο σε θεωρητικό  πλαίσιο όσο και σε επιχειρησιακό (δηλ. υφιστάμενων ενεργειακών κοινοτήτων), μιλάμε για αξιοποίηση και ωφέλεια σε συγκεκριμένο χωρικό πλαίσιο τόσο ως προς τις πηγές της παραγόμενης ενέργειας όσο και ως προς τις ιδιότητες των ωφελούμενων.  Πχ., ένα νησί που ενδιαφέρεται να απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο, μια σύμπραξη επιχειρήσεων που ενδιαφέρεται να μειώσει τα ενεργειακά κόστη της, μια αγροτική περιοχή που θέλει να βελτιώσει το ενεργειακό ισοζύγιό της, ένας Δήμος που θέλει να μειώσει  το ενεργειακό κόστος και να ωφελήσει ευάλωτους δημότες που κινδυνεύουν από ενεργειακή φτώχεια.

Ειδικότερα στην περίπτωση αξιοποίησης της βιομάζας, η ηλεκτροπαραγωγή γίνεται αποκλειστικά μέσω της καύσης και στον ελλαδικό χώρο αναφέρεται αποκλειστικά σε ΧΥΤΑ και εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού αστικών λυμάτων. Ως εκ τούτου, και στο βαθμό που διασφαλίζεται η περιβαλλοντική και υγειονομική προστασία από την καύση αποβλήτων, η αξιοποίηση του βιοαερίου από τα απορρίμματα μπορεί να γίνει από αποκεντρωμένες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής μικρής και μεσαίας κλίμακας στο χωρικό επίπεδο των Δήμων της χώρας. Μιλάμε δηλαδή για τα απορρίμματά τους και τις ανάγκες τους ως πεδίο δράσης για ενεργειακή αξιοποίηση και όφελος για τους δημότες τους.

Όπως για κάθε χρήσιμο «εργαλείο» έτσι και για τις ενεργειακές κοινότητες, ελλοχεύει ο κίνδυνος απαξίωσης ή εξυπηρέτησης αλλότριων σκοπών, αν το επιτρέψει το θεσμικό πλαίσιο, η σιωπηρή κοινωνική αποδοχή και οι στρεβλές επιδιώξεις. Για παράδειγμα, η αξιοποίηση βιομάζας από τα αστικά απορρίμματα θα μπορούσε να αναπαραγάγει ένα συγκεντρωτικό σύστημα συγκέντρωσης εκατομμυρίων τόνων σκουπιδιών μιας ολόκληρης Περιφέρειας ή και σημαντικού τμήματος της χώρας σε μια και μοναδική περιοχή, εάν δεν γίνει σεβαστή η αρχή της τοπικότητας και της αποκέντρωσης! Η αξιοποίηση της βιομάζας για ηλεκτροπαραγωγή, ιδιαίτερα μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων, αναδεικνύει εκ νέου την ανάγκη αποκέντρωσης και εναλλακτικής διαχείρισης των απορριμμάτων σε κάθε Δήμο για τα απόβλητα που παράγονται στην εδαφική περιφέρειά του (και όχι στην εδαφική περιφέρεια άλλων). 

Έχοντας όλα τα παραπάνω κατά νου, η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Φυλής (αρ. 164/19.6.2018) για τη συμμετοχή του Δήμου Φυλής σε ενεργειακή κοινότητα, δημιουργεί περισσότερες ανησυχίες από τις θετικές προσδοκίες που γεννά. Σύμφωνα με το σχέδιο καταστατικού που περιλαμβάνεται στην εν λόγω απόφαση, δεν υπάρχει καθορισμός των πηγών ΑΠΕ για την ηλεκτροπαραγωγή ούτε ο περιορισμός για τη βιομάζα ή/και λοιπών αποβλήτων μόνο σε πηγές εντός των γεωγραφικών ορίων του Δήμου Φυλής και επομένως αφήνει ανοικτό (;)  το ενδεχόμενο συγκέντρωσης στα όρια του Δήμου Φυλής απορριμμάτων (πηγών) από όλη την Περιφέρεια Αττικής (ακόμα και από όλη την Ελλάδα) προς ενεργειακή αξιοποίηση. Δεν υπάρχει δημοσιευμένη μελέτη ή έστω αναλυτική εισήγηση για βασικές παραμέτρους του όλου εγχειρήματος στη Φυλή, από τις πηγές της βιομάζας μέχρι τους όρους ωφέλειας των νοικοκυριών του Δήμου.

Επιπρόσθετα, σε περιπτώσεις συμμετοχής Δήμων σε ενεργειακές κοινότητες, καταγράφεται ευρεία διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, στοιχείο που απουσιάζει παντελώς στην περίπτωση του Δήμου Φυλής. Το χειρότερο όλων και κακός οιωνός για το μέλλον είναι η ανυπαρξία οποιασδήποτε προηγούμενης συμμετοχής του Δήμου Φυλής σε ανάλογα εγχειρήματα στον τομέα των συνεταιρισμών και της εναλλακτικής ενέργειας, όταν μάλιστα είναι και ο μοναδικός Δήμος της Αττικής που δεν έχει καταρτίσει και εγκρίνει τοπικό σχέδιο εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Καρδίτσα, η προσπάθεια ξεκίνησε το 2010 με πλήρη διαφάνεια και κοινωνική λογοδοσία (https://www.anka.gr/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=461&Itemid=62&lang=el). 

Το γεγονός ότι μόνο ο Δήμος Φυλής στην Αττική συμμετέχει σε υπό σύσταση Ενεργειακή Κοινότητα για ηλεκτροπαραγωγή χωρίς να ορίζει καταστατικά τις πηγές* για τη δημιουργία αυτής της παραγωγής και έχοντας ως πεδίο δράσης όλη την Περιφέρεια Αττικής, μόνο ανησυχία προκαλεί και προβληματισμό για το όλο εγχείρημα. Επιπρόσθετα,  ο Δήμος Φυλής  συμβαίνει να είναι, ταυτόχρονα, Δήμος χωρίς τοπικό σχέδιο εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων του και  «πρωτοπόρος» στις ενεργειακές κοινότητες στην Αττική, στοιχείο που συνιστά ένα από τα πολλά «παράδοξα» της περιοχής μας! Σε κάθε περίπτωση, η τροποποίηση του εν λόγω καταστατικού με τον ορισμό και περιορισμό των πηγών προς ενεργειακή αξιοποίηση θα αποτελούσε αναγκαία ενέργεια για την αποσαφήνιση της όλης κατάστασης και τη διασφάλιση των σκοπών της εν λόγω Ενεργειακής Κοινότητας.

*Διακηρυκτικά ειπώθηκε ότι σκοπός είναι η ενεργειακή αξιοποίηση φωτοβολταϊκών στην αποκαταστημένη χωματερή ωστόσο δεν ορίζεται αυτός ο σκοπός στο καταστατικό ! (https://energypress.gr/news/o-dimarhos-fylis-eisigithike-ti-systasi-energeiakis-koinotitas)

 

 ΠΗΓΗ: https://paratiritiriodytikisattikis.blogspot.com/2018/11/blog-post.html?m=1