Για την ανοιχτή πληγή του ΕΜΑΚ Φυλής. Του Θωμά Μπιζά.

«Το Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑ) απορριμμάτων, βρίσκεται στην Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) Δυτ. Αττικής. Πρόκειται για μια σύγχρονη εργοστασιακή μονάδα επεξεργασίας και ανακύκλωσης συμμείκτων αστικών απορριμμάτων, που με τη λειτουργία του συμβάλλει στην επίτευξη των εθνικών στόχων για την ανακύκλωση. Η κατασκευή του πραγματοποιήθηκε με συγχρηματοδότηση από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.                                                                                        Το Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης – Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1997 και η έναρξη λειτουργίας του έγινε τον Μάρτιο  του 2010.Είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Απασχολεί περίπου 200 υπαλλήλους διαφόρων ειδικοτήτων και διαθέτει σύγχρονο εσωτερικό ηλεκτρονικό σύστημα με το οποίο παρακολουθούνται on line όλα τα μηχανήματα και οι φάσεις επεξεργασίας των αποβλήτων.                                                                                                                     Η ονομαστική δυναμικότητα του ΕΜΑ είναι 1.200 τόνους και παράγονται: 100-120 τόνοι κομπόστ  (εδαφοβελτιωτικό), πάνω από 400 τόνοι RDF (πλαστικό, χαρτί, ξύλο, ύφασμα), ανακτώνται περίπου 0,5 τόνοι αλουμινίου και 15-20 τόνοι σιδήρου, ενώ προκύπτουν  κατάλοιπα της τάξης των 300 τόνων και άλλες απώλειες (υγρασία και αέρια)».

Έτσι περιγράφεται το ΕΜΑ στην επίσημη ιστοσελίδα του ΕΔΣΝΑ. http://www.edsna.gr/index.php/colors-variation

Η πραγματική εικόνα

Στην επίσημη ιστοσελίδα ο ΕΔΣΝΑ, ενημερώνει για την ονομαστική δυναμικότητα του ΕΜΑ. Όμως ας δούμε την πραγματικότητα μέσω των στοιχείων και των αριθμών.

Στην πραγματικότητα κατά την περίοδο λειτουργίας από 14.04.2011 έως 9.2.2016 το Ε.Μ.Α. επεξεργάστηκε 760.000 τόνους σύμμεικτων απορριμμάτων.

Πόσοι από αυτούς τους 760.000 τόνους που επεξεργάστηκε το ΕΜΑΚ πήγαν για θάψιμο μετά την επεξεργασία; Τα επίσημα στοιχεία λένε το 83% περίπου !

Ποιο συγκεκριμένα:   Σύμφωνα  με τα στοιχεία που υπάρχουν για την διαχείριση των ποσοτήτων που επεξεργάστηκε το ΕΜΑ , το  43% είναι RDF το οποίο δεν είναι εμπορεύσιμο γιατί είναι πολύ κακής ποιότητας και το θάβουμε. Το 15% είναι compost που το θάβουμε επίσης λόγω κακής ποιότητας και το 25% είναι υπόλειμμα ακατάλληλων συμμείκτων που πρέπει έτσι και αλλιώς  να ταφεί. Δηλαδή θάβουμε το 83% του συνόλου των απορριμμάτων που επεξεργαζόμαστε.  Το υπόλοιπο 15% είναι απώλειες δηλαδή αέρια και υγρά και τέλος υπάρχει και ένα ποσοστό περίπου 2% μέταλλα και αλουμίνια.

Τα ερωτήματα

Τα ερωτήματα  είναι : γιατί θα πρέπει να επεξεργαζόμαστε τόσες εκατοντάδες χιλιάδες τόνους σκουπιδιών αφού πρόκειται να τους θάψουμε;

Ποιο είναι το οικονομικό και το περιβαλλοντικό όφελος από αυτήν την επεξεργασία;. Μήπως η περιβαλλοντική επιβάρυνση από την λειτουργία της μονάδας είναι μεγαλύτερη από το περιβαλλοντικό όφελος;

Ποια είναι η αποτίμηση από την μέχρι σήμερα λειτουργία της εγκατάστασης; Είναι θετική ή αρνητική;

Φυσικά απάντηση δεν υπάρχει. Η οικονομοτεχνική αξιολόγηση της λειτουργίας του ΕΜΑΚ  δεν έγινε ποτέ . Τα τελευταία 2 χρόνια από  την σημερινή διοίκηση προβλέφτηκε   στον προϋπολογισμό  του  ΕΔΣΝΑ ένα ποσό για την διεξαγωγή  μελέτης  οικονομοτεχνικής  αξιολόγησης,  αλλά ο κωδικός παραμένει ανενεργός..

Θυμίζουμε πως το κατασκευαστικό κόστος του ΕΜΑΚ ήταν 100.000.000 περίπου και το λειτουργικό είναι 12.000.000 τον χρόνο.

Οι ισχυρισμοί και η καύση

Υπάρχει ο ισχυρισμός (ό οποίος είναι και παραδοχή της αποτυχίας ), πως θα αλλάξουν τα πράγματα εαν εκσυγχρονιστεί η μονάδα. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε γιατί εκσυγχρονισμό πρόκειται. Υποθέτουμε όμως πως η κουβέντα γίνεται για την βελτίωση της ποιότητας των δευτερογενών καυσίμων ( SRF-RDF) προκειμένου αυτά να μπορούν να καίγονται αντί να θάβονται.

Αυτό όμως θα σημαίνει και άνοιγμα της πόρτας στην καύση των απορριμμάτων που από άποψη περιβαλλοντικής ασφάλειας είναι μια βαθμίδα πριν από την ταφή στην γνωστή κλίμακα της πυραμίδας.

Με δεδομένο πως υπάρχουν και  δυσκολίες στην χωροθέτηση νέων ΧΥΤΥ , εάν υιοθετηθεί το μοντέλο αυτό ,  η καύση θα γίνει εκ των πραγμάτων βασική μέθοδος επεξεργασίας και όχι συμπληρωματική μέθοδος επεξεργασίας όπως προβλέπει το ΠΕΣΔΑ.

Η απόφαση της αύξησης της δυναμικότητας

Το ΕΜΑΚ  λοιπόν είχε ένα  τεράστιο κόστος κατασκευής   και έχει ένα μεγάλο  κόστος  εργολαβικής διαχείρισης . Μιλάμε δηλαδή για μια κολοσσιαίων διαστάσεων αποτυχημένη  επένδυση  που δεν αξιολογήθηκε ποτέ .

Αν η υπόθεση έληγε εκεί και ο ΕΔΣΝΑ αποφάσιζε να σταματήσει την λειτουργία της μονάδας επειδή ήταν ασύμφορη οικονομικά και περιβαλλοντικά , θα μπορούσε  να πει κανείς  δεν πάει στον διάολο ότι έγινε- έγινε. Άλλωστε χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει.

Το θέμα όμως είναι  πως ο  ΕΔΣΝΑ και το νέο  ΠΕΣΔΑ λένε  πως θα πρέπει να αυξηθεί  η δυναμικότητα της μονάδας και από τους 150.000 τόνους να φτάσουμε στους 350.000 τόνους.                                     

 Και δεν φτάνει αυτό,  αλλά να επεξεργαζόμαστε και άλλους 100.000 τόνους ΒΑΑ ! Δηλαδή  να φτάσει το ΕΜΑ να επεξεργάζεται και στις 2 γραμμές του μαζί  (σύμμεικτα- βιοαποβλήτα) 450.000 !

Συγνώμη αλλά εδώ χάνεται η λογική . Η μονάδα αυτή που δεν μπορεί να επεξεργαστεί 150.000 τόνους,  θα μπορεί να επεξεργαστεί 350.000  τόνους  συμμείκτων και μια τεράστια ποσότητα οργανικών της τάξης των 100.000 τόνων; Μπορεί κανείς να αντιληφθεί τι σημαίνουν 100.000 οργανικά στην Φυλή; Θα είναι μια πραγματική κόλαση .

Τι πρέπει να γίνει

Πέρα από την οικονομοτεχνική  αξιολόγηση της μέχρι σήμερα λειτουργίας που επιβάλλεται  να γίνει.

Η μονάδα αυτή όχι μόνο δεν πρέπει να επεκταθεί , αλλά θα πρέπει να πάψει να είναι μονάδα επεξεργασίας  σύμμεικτων  απορριμμάτων  . Θα πρέπει να σταματήσει να δέχεται σύμμεικτα απορρίμματα για επεξεργασία.

Η λειτουργία της μονάδας του ΕΜΑΚ εντός της ΟΕΔΑ υπονομεύει εξ αντικειμένου το οριστικό κλείσιμο της εγκατάστασης.

Οι νέες ΜΕΑ που προβλέπονται στο ΠΕΣΔΑ θα πρέπει ασφαλώς να μικρότερες και αποκεντρωμένες αλλά να είναι και μονάδες επεξεργασίας υπολειμμάτων από την διαλογή στην πηγή. Μόνο έτσι  θα μπορούμε να έχουμε περιβαλλοντολογικά και οικονομικά οφέλη.

Ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης

Όσο  μεγαλύτερες είναι αυτές οι μονάδες επεξεργασίας τόσο πιο δύσκολο είναι να τις διαχειριστούν οι ΟΤΑ και ο ΕΔΣΝΑ . Μεγάλες μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων σημαίνει ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και εκτίναξη του κόστους σε βάρος των δημοτών για αυτό και επιβάλλεται η υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα στην διαχείριση των απορριμμάτων.

Θωμάς του Εμμανουήλ Μπιζάς.