Τι συμβαίνει με τα σκουπίδια στην Αττική (καταγραφή – εκτίμηση)

Μετά την πραγματοποίηση της ημερίδας για την διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική που συνδιοργανώθηκε από την ΠΕΔΑ και τον ΕΔΣΝΑ, πιστεύω πως είναι χρήσιμο  να δούμε  την κατάσταση που υπάρχει στο ζήτημα των μεγάλων έργων διαχείρισης απορριμμάτων στην Αττική ,  «ερμηνεύοντας»  ταυτόχρονα  και τις ανακοινώσεις  που έγιναν στην ημερίδα  από τον  αν. Υπουργό κ. Φάμελλο , όσο και τον κ. Σταύρου Ιατρού εκ μέρους του ΕΔΣΝΑ.

Ο κ. Φάμελλος  μιλώντας  για το θέμα των μεγάλων έργων στην Αττική είπε  :   «για να προχωρήσουν άμεσα οι περιβαλλοντικές επενδύσεις στην Αττική, από όπου θα κριθεί και ο περιβαλλοντικός στόχος της χώρας,  προετοιμάζουμε   σε συνεργασία με τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομίας κ. Αλ. Χαρίτση την εκχώρηση των πρώτων 150 εκατ. ευρώ στην Περιφέρεια, δηλαδή στο ΠΕΠ Αττικής, για την υλοποίηση των Μονάδων με ωριμότητα».

Από την πλευρά του ΕΔΣΝΑ,  ο κ. Ιατρού  στην ενημέρωση που έκανε  του για τους «μεσοπρόθεσμους»  στόχους του ΕΔΣΝΑ είπε , πως  ο στόχος είναι να γίνουν 2 ΧΥΤΥ  (ένας στην δυτική Αττική και ένας στην Ανατολική Αττική) συνολικής δυναμικότητας 400.000 τόνων τον χρόνο.

Για τις μονάδες επεξεργασίας (ΜΕΑ) , ο κ. Ιατρού είπε,  πως μεσοπρόθεσμα  θα γίνουν δυο νέες  ΜΕΑ (μια στο Γραμματικό και μία στο Σχιστό) , ενώ ταυτόχρονα θα αυξηθεί η δυναμικότητα του ΕΜΑΚ.

Ας δούμε λοιπόν αναλυτικότερα πως έχει η κατάσταση και για τις ΜΕΑ και για τους ΧΥΤΥ.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΜΕΑ	ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ t/y	ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ	ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ
ΕΜΑΚ	350.000 +100.00Ο ΒΑΑ	ΝΑΙ (υπάρχουσα μονάδα)	ήδη  κατασκευασμένη – επεκτείνεται
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ	60.000	ΝΑΙ (υπάρχουσα χωροθέτηση)	ΑΓΝΩΣΤΟ
ΕΛΑΙΩΝΑ	140.000  (θεωρητικά)	ΟΧΙ	0%
ΓΟΥΔΗ	140.000  (θεωρητικά)	ΟΧΙ	0%
ΣΧΙΣΤΟΥ	180.000	ΝΑΙ (υπάρχουσα μονάδα)	0%
ΝΟΤΙΟΥ ΤΟΜΕΑ	150.000	ΟΧΙ	0%

Τι προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα;

Οι τρείς ΜΕΑ  (του κεντρικού και νότιου τομέα) που δεν είναι καν χωροθετημένες και δεν έχει αποφασιστεί ακόμα που ακριβώς θα γίνουν,  πρέπει να θεωρείται βέβαιο  πως δεν θα κατασκευαστούν στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο γιατί σε καμία περίπτωση αυτά τα έργα δεν θα καταστούν ώριμα προς χρηματοδότηση . ( η δική μου εκτίμηση είναι πως δεν θα κατασκευαστούν ποτέ).

Για την  ΜΕΑ Σχιστού υπάρχουν πολύ σοβαρές αμφιβολίες αν  μπορεί να θεωρηθεί το έργο ώριμο πριν την επόμενη προγραμματική περίοδο .(Δεν υπάρχει ακόμα ούτε καν η  μελέτη τροποποίησης του υπάρχοντος ΣΜΑ σε  ΜΕΑ).

Η  ΜΕΑ Γραμματικού μετά την μείωση της δυναμικότητας της είναι πολύ αμφίβολο αν θα μπορεί να θεωρηθεί πλέον ώριμο έργο.

Σ.Σ  1)   «ώριμα έργα»  πρέπει να θεωρούνται όλα όσα έχουν ολοκληρωμένα τεύχη δημοπράτησης και είναι έτοιμα να δημοπρατηθούν .

Σ.Σ  2)    γράφουμε (θεωρητική δυναμικότητα) γιατί δεν έχει καθοριστεί από το ΠΕΣΔΑ η ακριβής δυναμικότητα της κάθε  μονάδας  του κεντρικού τομέα.  Στο  ΠΕΣΔΑ προβλέπονται 2 ΜΕΑ «συνολικής»  δυναμικότητας   280.000 t/y.

Σ.Σ 3)   Μέχρι στιγμής δεν έχει κριθεί οριστικά η υπόθεση της WAAT . Πρόκειται για μια νέα ΜΕΑ δυναμικότητας 82.000 t/y που επιδιώκεται να γίνει στην ΟΕΔΑ Φυλής και οι πληροφορίες λένε πως για την υπόθεση αυτή δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον ο ίδιος ο δήμαρχος Φυλής .  

ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΕΩΝ ΧΥΤΥ

ΧΥΤΥ	ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ  t/y	ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ	ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ
ΔΥΤΙΚΗ  ΑΤΤΙΚΗ	200.000 τόνοι (θεωρητικά)	ΟΧΙ	0%
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ	200.000 τόνοι (θεωρητικά)	ΟΧΙ	0%

Είμαστε στον   Ιούνιο  του 2017 και ακόμα δεν έχει αποφασιστεί που θα γίνουν αυτοί οι δυο νέοι ΧΥΤΑ που θα προκύψουν μέσα από την μελέτη για τα ανενεργά λατομεία της Αττικής.

Είναι λοιπόν εξαιρετικά δύσκολο   αυτοί οι  ΧΥΤΑ να καταστούν ώριμα έργα προς χρηματοδότηση μέσα στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Πολλώ δε μάλλον να κατασκευαστούν .

Σ.Σ 1)  ακόμα και στην εντελώς απίθανη περίπτωση που ετοιμαστούν ως το 2019 οι νέοι ΧΥΤΥ ,  θα μπορούν να υποδεχτούν μόνο 400.000 τόνους  από το σύνολο των 1.800.000 τόνων που θα υπάρχουν για τελική διάθεση (ταφή).

Σ.Σ 2)  να σημειωθεί πως εντός του 2017 θα χωροθετηθεί και ένας ΧΥΤΕΑ (επικίνδυνων αποβλήτων ) στην δυτική Αττική (κατά πάσα πιθανότητα στο Θριάσιο) και έτσι θα περιοριστούν ακόμα περισσότερο οι λύσεις που υπάρχουν για νέο ΧΥΤΑ στην δυτική Αττική.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Σύμφωνα και με τον ίδιο τον ΕΔΣΝΑ,  ο ΧΥΤΑ της Φυλής θα μπορεί να δέχεται σκουπίδια για ταφή ως το φθινόπωρο του 2019 .

Αν ως τότε δεν έχουμε έτοιμους τους  νέους χώρους  τελικής διάθεσης  η Αττική είναι βέβαιο πως θα βρεθεί  προ του κινδύνου μιας μεγάλης  κρίσης σκουπιδιών αντίστοιχη  με αυτήν της  Τρίπολης  Αρκαδίας και του Πύργου  Ηλείας  .

Όμως  η Αττική έχει 5.000.000 πληθυσμό και παράγει 6.000 τόνους σκουπιδιών την μέρα. Μια  κρίση σκουπιδιών στην Αττική θα είναι μια πραγματική υγειονομική  βόμβα τεραστίων διαστάσεων.

Πολύ φοβάμαι  πως  κάπως έτσι θα συρθούμε  σε νέα επέκταση της χωματερής στην Φυλή που θα χαρακτηριστεί και πάλι ως «λύση ανάγκης» . Αυτή η λύση θα βόλευε πάρα πολλούς.

 Με τα δεδομένα αυτά και γνωρίζοντας τις πιέσεις διαφόρων επιχειρηματικών και αυτοδιοικητικών κύκλων,  θεωρώ τελικά πολύ πιθανό να γίνουν αποδεκτές  ακόμα και ακραίες λύσεις στις οποίες θα συμπεριλαμβάνεται  και η καύση των σύμμεικτων ως «μια αποτελεσματική λύση για την δραστική μείωση των ΑΣΑ».

Σε κάθε περίπτωση η  εκ νέου επέκταση του ΧΥΤΑ Φυλής   θα σημάνει  την  διαιώνιση του παρωχημένου συγκεντρωτικού μοντέλου και οριστική ακύρωση του σχεδίου για αποκεντρωμένη διαχείριση.

Εάν υπήρχαν τουλάχιστον 3 χώροι τελικής διάθεσης (ταφής)  που θα μπορούσαν να υποδεχτούν τα απορρίμματα που θα παράγονται το 2019 ,  θα μας δινόταν ο χρόνος  να τρέξουμε τις δράσεις του πρώτου επιπέδου (διαλογή στην πηγή – συλλογή επεξεργασία ΒΑΑ- πράσινα σημεία) χωρίς την απειλή  της κρίσης.

Σ.Σ  στο σημείωμα δεν καταγράφω καθόλου τα προβλήματα που υπάρχουν στις δράσεις του πρώτου επιπέδου (ΔσΠ) γιατί είναι τεράστιο το θέμα και απαιτεί μια ξεχωριστή ανάλυση.

Το γεγονός είναι ότι οι δράσεις του δευτέρου επιπέδου που  θα γίνονται στις  ΜΕΑ,  δεν θα μπορούν να παράγουν σοβαρά αποτελέσματα αν δεν έχει προηγηθεί η διαλογή στην πηγή. Αυτό έχει δείξει και η εμπειρία του ΕΜΑΚ Φυλής.

Άρα  λοιπόν ακόμα και όλες τις ΜΕΑ να είχαμε έτοιμες , αν δεν έχουμε ολοκληρωμένα προγράμματα διαλογής  στην πηγή από τους δήμους της Αττικής , το πρόβλημα θα εξακολουθεί να υπάρχει καθώς θα εξακολουθούμε να έχουμε  τεράστιες ανάγκες για  χώρους τελικής διάθεσης.

Υστερόγραφο :  Για αυτούς τους λόγους θα έπρεπε   να πάμε στην  λύση των ξεχωριστών διαχειριστικών ενοτήτων στην Αττική που θα διαχειρίζονταν  τα δικά τους απορρίμματα  σε όλο τους τον κύκλο από την αποκομιδή ως την τελική διάθεση . Μόνο έτσι θα μπορούσαμε να βάλουμε τις βάσεις για να αλλάξουμε το παρωχημένο συγκεντρωτικό μοντέλο.

Θωμάς του Εμμανουήλ  Μπιζάς .