Γράφει ο Δημήτρης Μπουρίκος
Πολιτικός- Κοινωνικός Επιστήμονας
Απόφοιτος Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης
———————————————————————
Σε συνέχεια προηγούμενων άρθρων μας για τους θανάτους από νεοπλασίες στη Δυτική Αττική[1] και έχοντας πλέον πρόσβαση και στα δεδομένα του 2017 (ΕΛΣΤΑΤ) ανά Περιφερειακή Ενότητα, μπορούμε να δούμε την εξέλιξη του φαινομένου καθ’ όλη την περίοδο 1999-2017. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η τραγική περιβαλλοντική και υγειονομική πραγματικότητα, τουλάχιστον όσον αφορά τη χωματερή στη Δυτική Αττική, αναγνωρίστηκε επίσημα από τον ΕΔΣΝΑ[2] που ξεκίνησε και σχετική επιδημιολογική έρευνα[3], ενώ στον τύπο διέρρευσαν και ευρήματα μελετών για το εκεί ρυπαντικό φορτίο.[4] Αναλυτικότερα:
Ο απόλυτος αριθμός των θανόντων από νεοπλασίες, μόνιμων κατοίκων στην Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής, ανήλθε στους 380 συνανθρώπους μας το 2017. Ο αριθμός αυτός είναι ο τρίτος υψηλότερος σε ετήσια βάση για την περίοδο 1999-2017 και αποτυπώνει την αυξητική τάση στην περιοχή μας (βλ. Διάγραμμα 1).
Κάνοντας χρήση των στοιχείων για τις αιτίες θανάτων ανά τόπο μόνιμης κατοικίας των θανόντων την περίοδο 1999-2017 και συγκρίνοντας την Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής (Δήμοι Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Μάνδρας- Ειδυλλίας- Ερυθρών, Μεγάρων και Φυλής) με την υπόλοιπη Περιφέρεια Αττικής, διαπιστώνεται ότι το ποσοστό των θανάτων από νεοπλασίες στην Δυτική Αττική έχει αυξηθεί 14,9% έναντι 7,6% στη λοιπή Περιφέρεια Αττικής την αναφερόμενη περίοδο (βλ. Διάγραμμα 2), μια σχέση δηλ. 2:1 ως προς τη δυναμική εξέλιξη του φαινομένου.[5]
Αναλυτικότερα, στην Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής, οι θάνατοι από νεοπλασίες το 2017 αντιπροσωπεύουν το 24,2% έναντι 21% το 1999 στο σύνολο των θανάτων στην περιοχή. Τα στοιχεία για την περίοδο 1999-2017 δείχνουν ότι υπάρχει μια σταθερή ανοδική τάση του ποσοστού θανάτων από νεοπλασίες στην Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής (βλ. Διάγραμμα 3 & Διάγραμμα 4), γεγονός που ναι μεν ακολουθεί τη γενική επιδημιολογική τάση αύξησης της συμμετοχής των νεοπλασιών στους θανάτους του πληθυσμού, όμως διαφοροποιείται όσον αφορά την ταχύτητα αυτής της ανόδου, όπως δείχνουν τα συγκριτικά στοιχεία με τη λοιπή Περιφέρεια Αττικής και άλλοι δείκτες που σταθμίζονται με βάση το δημογραφικό και νοσολογικό προφίλ του πληθυσμού.
Σε περιφερειακό επίπεδο και κάνοντας χρήση του δείκτη αδρής θνησιμότητας από νεοπλασίες (θάνατοι από νεοπλασίες ανά 100.000 μόνιμους κατοίκους) την περίοδο 1999-2017, διαπιστώνουμε ότι η Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής έχει τη 2η υψηλότερη μεταβολή στην Περιφέρεια Αττικής με 47,4% (η Π.Ε. Ανατολικής Αττικής κατέχει την υψηλότερη θέση με μεταβολή 55,4%), ακολουθούμενη από τις Π.Ε. Νότιου Τομέα Αθήνας (45,1%), Κεντρικού Τομέα Αθηνών (41,2%), Βόρειου Τομέα Αθηνών (37,8%), Νήσων (36,6%), Δυτικού Τομέα Αθήνας (34,5%) και Πειραιά (27,6%)(βλ. Διάγραμμα 5). Συγκριτικά με όλες τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας, η Δυτική Αττική καταγράφει την 14η μεγαλύτερη αύξηση του αδρού δείκτη θνησιμότητας από νεοπλασίες την αντίστοιχη περίοδο αναφοράς.
Στη σχετική βιβλιογραφία και προκειμένου να αποτυπωθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια η συγκριτική θέση μιας χωρικής ενότητας ως προς το συγκεκριμένο επιδημιολογικό φαινόμενο, χρησιμοποιείται προτυποποιημένος[6] δείκτης θνησιμότητας. Χρησιμοποιώντας το επιδημιολογικό προφίλ θανόντων από νεοπλασίες της χώρας μας ανά ηλικιακή ομάδα, αποτυπώσαμε με βάση τα νεώτερα δεδομένα του 2017 τη σχετική θέση κάθε Περιφερειακής Ενότητας. Η Π.Ε. Δυτικής Αττικής έχει τον 1ο υψηλότερο προτυποποιημένο δείκτη θνησιμότητας από νεοπλασίες σε όλη την ηπειρωτική χώρα και τον 3ο υψηλότερο σε όλη τη χώρα (βλ. Διάγραμμα 6).
Δεδομένου ότι τα διαθέσιμα στοιχεία θανάτων ανά αιτία παρέχονται μόνο σε επίπεδο Περιφερειακών Ενοτήτων, είναι εμφανές ότι «αποκρύπτουν» ακόμα μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις σε επιμέρους χωρικά επίπεδα, όπως αυτά των Δήμων, των Δημοτικών Ενοτήτων και των πολεοδομικών ενοτήτων/γειτονιών. Η γειτνίαση συγκεκριμένων πολεοδομικών ενοτήτων και γειτονιών με συγκεντρώσεις οχλουσών και επικίνδυνων χρήσεων (χωματερές, διυλιστήρια, λατομεία, οικοδομικά υλικά, επιβαρυμένους συγκοινωνιακούς κόμβους) σε συνδυασμό με την από το 2010 επιστημονική διαπίστωση περί οικολογικού αποτυπώματος της υφιστάμενης βιομηχανικής δραστηριότητας (Θριάσιο) κατά 78 φορές μεγαλύτερου από την έκταση του Θριάσιου Πεδίου[7], αναδεικνύουν ως άμεση αναγκαιότητα την υγειονομική παρακολούθηση και επιτήρηση της περιοχής. Αξιοσημείωτο, είναι, επίσης το γεγονός ότι δεν έχει δημοσιευτεί η μελέτη των ρυπασμένων χώρων στην Αττική, παρά τις αναφορές περί ανάγκης περαιτέρω διερεύνησης για την οικο-τοξικότητά τους.[8]
Τα στοιχεία για τη θνησιμότητα από νεοπλασίες προσφέρουν χρήσιμες ενδείξεις για την εκτίμηση της σχετικής θέσης της Δυτικής Αττικής δεδομένου ότι δεν υπάρχει επίσημη πηγή καταγραφής στοιχείων για τα διαγνωσμένα περιστατικά νεοπλασιών. Η Ελλάδα δεν συμμετέχει ακόμα με κέντρα αναφοράς στο παγκόσμιο δίκτυο του ΟΗΕ[9] για την καταγραφή και παρακολούθηση των νεοπλασιών με αποτέλεσμα να έχει στερηθεί ενός εξαιρετικά σημαντικού εργαλείου και για τη χωρική παρακολούθηση και αντιμετώπιση του φαινομένου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ιταλία, μέσα από τις καταγραφές των κέντρων για επιμέρους χωρικές ενότητες, εντοπίστηκε η τραγική περιβαλλοντική και υγειονομική καταστροφή στην ευρύτερη περιοχή της Νάπολης (περιφέρεια Καμπανίας) από την ύπαρξη χωματερών με μολυσμένα και τοξικά απόβλητα[10]. Στην Ελλάδα, πρωτοβουλίες για τη χωρική μελέτη του καρκίνου έχουν αναληφθεί μέχρι σήμερα για όλη την Περιφέρεια Κρήτης (Κέντρο Αναφοράς Καρκίνου Κρήτης)[11], το νομό Δράμας[12] και το νομό Κέρκυρας[13]από τους κατά τόπον ιατρικούς συλλόγους και τη νοσοκομειακή κοινότητα, αναδεικνύοντας μεγάλες ενδοπεριφερειακές και τοπικές διαφοροποιήσεις, στοιχείο δηλωτικό της ανάγκης διερεύνησης – χωρικά εντοπισμένων- περιβαλλοντικών παραγόντων και οχλουσών δραστηριοτήτων.
Στη χώρα μας, η επιλογή για θεσμική αναβάθμιση της χαρτογράφησης και παρακολούθησης των νεοπλασιών μέσω της ίδρυσης Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών (ν.4600/2019)[14] παρέχει μια ελπιδοφόρο προοπτική, ωστόσο η μέχρι σήμερα μη διενέργεια επιδημιολογικών ερευνών σε συγκεκριμένες – υψηλής περιβαλλοντικής προτεραιότητας περιοχές της χώρας, όπως η Δυτική Αττική, ενδεχομένως αφήνει χώρο για τη συνέχιση πρακτικών (πχ., χρήση ρυπασμένων χώρων, εγκατάσταση νέων οχλουσών δραστηριοτήτων) εξαιρετικά επιβλαβών για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Χαρακτηριστική και συνάμα τραγική είναι η διαφαινόμενη εξέλιξη της διατήρησης και επέκτασης των χωματερών και ευρύτερα των δραστηριοτήτων διαχείρισης αποβλήτων στην ευρύτερη περιοχή Άνω Λιοσίων-Φυλής-Ασπροπύργου.[15]
Δεδομένης της ιδιαιτερότητας της Δυτικής Αττικής (οικολογικό αποτύπωμα, συγκέντρωση οχλουσών χρήσεων, νεανικό δημογραφικό προφίλ), επείγει η συγκρότηση ενός τοπικού κέντρου αναφοράς για τον καρκίνο και τη στήριξη των κατοίκων καθώς και η ανάληψη συντονισμένης δημόσιας δράσης για την περιβαλλοντικά και υγειονομικά κατάλληλη διαχείριση των ρυπασμένων χώρων.
| ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Τα δεδομένα θανάτων ανά αιτία θανάτου και ανά Περιφερειακή Ενότητα έχουν αντληθεί από την ΕΛΣΤΑΤ, κατόπιν επίσημου αιτήματος πρόσβασης στα εν λόγω στοιχεία. Τονίζουμε ότι καθ’ όλη την περίοδο 1999-2017, η Δυτική Αττική είτε διοικητικά ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκησης Δυτικής Αττικής (1999-2010) είτε ως Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής (2010-), περιλαμβάνει ακριβώς της ίδια εδαφική περιφέρεια.
Η επεξεργασία των στοιχείων και η δημιουργία γραφημάτων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση υπολογιστικού φύλλου xls. Για την προτυποποίηση του δείκτη θνησιμότητας από νεοπλασίες, χρησιμοποιείται το επιδημιολογικό προφίλ θανόντων από νεοπλασίες στο σύνολο της χώρας το 2017 (http://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SPO12/-).
Η συσχέτιση περιβαλλοντικών παραγόντων και επιδημιολογίας των νεοπλασιών αναφέρεται στις εκδόσεις του διεθνούς ερευνητικού κέντρου για τον καρκίνο του ΟΗΕ (https://www.iarc.fr) και σε επιστημονικές ιατρικές εκδόσεις (http://www.onco.gr/eepoe-oncology-book.html).
|
[1] https://www.insider.gr/apopseis/vlogs/74150/dytiki-attiki-i-statistiki-toy-thanatoy-fonazei-gia-amesa-metra & http://doxthi.gr/56683/56683.
[2]https://www.edsna.gr/index.php/%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7/%CE%B4%CE%B5%CE%BB%CF%84%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%B4%CF%83%CE%BD%CE%B1/271-%CF%83%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B2%CF%8C%CE%BC%CE%B2%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%87%CF%85%CF%84%CE%B1-%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%AE%CF%82.html (29.3.2018).
[3] https://www.edsna.gr/index.php/89-home/top-posts/182-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%85%CE%BD%CE%B1.html.
[5] Βλ. για ιδιαίτερη αρνητική θέση συνολικά της Αττικής στη θνησιμότητα από καρκίνο, http://journal-ene.gr/wp-content/uploads/2011/07/TOMOS4_TEFXOS2-dragged8.pdf. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές ενδοπεριφερειακές ανισότητες που δεν έχουν ερευνηθεί.
[6] Βλ. σχετικά με προτυποποίηση, Γαλάνης, Π., Σπάρος, Λ. (2007), Προτυποποίηση, Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 24 (5), 471-486.
[7] ΕΜΠ (2010), Ανάλυση της φέρουσας ικανότητας της Δυτικής Αττικής ως προς την υποδοχή βιομηχανικών δραστηριοτήτων, Τελική έκθεση ερευνητικού προγράμματος, ΕΜΠ: Αθήνα.
[8] ΕΚΠΑΑ (2018), Ελλάδα- Έκθεση κατάστασης περιβάλλοντος 2018 http://ekpaa.ypeka.gr/181019_Book-YPEKA_LOW.pdf.
[10]https://www.researchgate.net/publication/6679247_Cancer_Mortality_in_an_Area_of_Campania_Italy_Characterized_by_Multiple_Toxic_Dumping_Sites, https://www.scielosp.org/article/ssm/content/raw/?resource_ssm_path=/media/assets/aiss/v47n2/v47n2a10.pdf & https://www.researchgate.net/publication/8331200_Italian_Triangle_of_death_linked_to_waste_crisis.
[11] http://agonaskritis.gr/%CE%B9%CF%83%CF%87%CF%85%CF%81%CE%AE-%CF%83%CF%85%CF%83%CF%87%CE%AD%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B4%CF%8D%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%84%CE%BF & Σηφάκη-Πιστόλλα, Δήμητρα (2017), Χωρο-χρονική επιδημιολογική μελέτη του καρκίνου πνεύμονα στην Κρήτη 2000-2013, Διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Κρήτης.
[14] http://www.et.gr/idocs-nph/pdfimageSummaryviewer.html?args=sppFfdN7IQP5_cc–m0e1x4TXj0cdL66ZGjmiIExjS-8rzSZFxgk-XLICQIaWE9-kAYi3ORfmaos-1oqolmqi3kxcPQvNBMtY9T3IvMHxXpABIQE1JCW9FiNMrQQT-Ek_FKlm_8xYowQ0WnayV7XUhEFXDINGzLSfpKNRZTEJ-zs_02tnv5juQ & https://keelpno.gr/ethniko-archeio-neoplasion-ean.
[15]https://www.edsna.gr/images/pdf2/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%B7%20%CE%BC%CE%B5%20%CE%9A%CE%97%CE%9C%CE%94%CE%97%CE%A3.pdf,https://www.documentonews.gr/article/big-business-me-thn-kaysh-skoypidiwn.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου