Αναζητώντας τον συνδικαλισμό του παρόντος και του μέλλοντος, του 21ου! Του Σπύρου Παπασπύρου *

Ευχαριστώ θερμά τον Σπύρο τον Παπασπύρο για το άρθρο του στο antilogos15. 

Έχω ζητήσει και από άλλους συνδικαλιστές που εκτιμώ την σκέψη και την συγκρότησή τους ανάλογα κείμενα με τον φιλόδοξο στόχο  κάποια στιγμή μετά το καλοκαίρι να κάνουμε και μια δημόσια συζήτηση για την κατάσταση και τις προοπτικές του συνδικαλιστικού κινήματος.

Όπως λέει και ο Σπύρος κλείνοντας το κείμενό του,  «Όλα αυτά κι άλλα το ίδιο και περισσότερο σημαντικά,  έχουν έναν παρανομαστή: ανάπτυξη γνώσης, συνείδησης, ουσιαστικής συμμετοχής. Προϋποθέτουν ανοιχτές, ζωντανές λειτουργίες, μυαλά, ιδεοπαραγωγή και όχι μηχανισμούς ή  κλειδωμένη "φαντασία για έφοδο στον παράδεισο" με καρφωμένα τα πόδια στο πάτωμα!»

Θωμάς Μπιζάς .

 

Από τον 19ο αιώνα, που τα συνδικάτα ήρθαν στο προσκήνιο χωρίς θεσμική και δικαιική κατοχύρωση, αντιμετωπίζονταν και αντιμετωπίζονται με καχυποψία.

Σήμερα με το "τέλος" της πλήρους απασχόλησης και την "ατελείωτη" λιτότητα αμφισβητούνται πολλαπλώς. Το Κράτος, οι κυβερνήσεις, τα κόμματα-όλου σχεδόν του φάσματος- που μεταπολεμικά τα νομιμοποίησαν και τα αναγνώρισαν ως θεσμούς δηλ. με καθολικά χαρακτηριστικά έκφρασης κοινωνικών συμφερόντων ή "κοινωνικούς εταίρους", τώρα τα θεωρούν "ομάδα πίεσης" ή "περιθωριακούς" φορείς, εμπόδιο  για το "γενικό καλό και το "πρόταγμα" της εποχής.

Την πορεία αυτή απο τις προκαπιταλιστικές, τις καπιταλιστικές, νεοφιλελεύθερες συνθήκες, τις καταστάσεις των κρίσεων και μετά, διατρέχουν δομικά στοιχεία, ιστορικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και την παραγωγή,  οικονομικές και πολιτικές κυριαρχίες, διεργασίες και συγκρούσεις, ρευμάτων σκέψης αλλά και μηχανισμών.

 Μπορεί η πυκνότητα, δηλ.οι εγγεγραμμένοι στα συνδικάτα,  να είναι χαμηλή ή υψηλή και αδρανής, η δημοφιλία στο ναδίρ, ωστόσο άν φύγουν απο τις παραλυτικές ή διαλυτικές ισορροπίες-που στην χώρα μας σε πολλές των περιπτώσεων υπηρετούν εκλογικούς προσωπικούς μηχανισμούς στο εσωτερικό τους ή το χειρότερο κομματικούς ή άλλες εξαρτήσεις- μπορούν και επιβάλλεται να "σηκωθούν" και πάλι. Να αντιμετωπίσουν την "εκτεταμένη διείσδυση" διαβρωτικών  "διλημμάτων"  απο κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά,  απέναντι δυνάμεις και ελίτ που υπηρετούν τον ηγεμονικό τους ρόλο.

 Το ζήτημα είναι η καθαρή και ισχυρή  ριζοσπαστικοποίηση: με αλληλεγγύη, συντονισμό και συνεργασία σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, οι αρμοί ενότητας και δράσης με το σύνολο των λαϊκών- κοινωνικων στρωμάτων που χτυπά αλύπητα η κρίση και οι διαχειριστικές πολιτικές  και όχι απλά συγκυριακή σύμπτωση σε κάποιες μορφές δράσης.

 Τώρα και πριν βρεθούμε μπροστά στην μαζική εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην παραγωγή προιόντων και υπηρεσιών δηλ. στην επανάσταση του 21ου αιώνα και την αλλαγή της υφής της εργασίας -που ίσως να σημάνει και την πραγμάτωση της "προφητείας" για το τέλος των δικαιωμάτων της εργασίας-η επαναφορά των συνδικάτων είναι ζωτική και κρίσιμη υπόθεση .

Αυτό προϋποθέτει ανάλυση σε βάθος, επεξεργασία θέσεων, νέα πλατφόρμα διεκδικητικού πλαισίου και στρατηγικής. Κυρίως όμως απεμπλοκή απο την "κλειστή" λειτουργία, την γραφειοκρατική λογική, άνοιγμα στην σκέψη, τις ιδέες, τον διάλογο με τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Αν τα συνδικάτα καθυστερήσουν στην δημιουργία ενός ευρύτερου λαϊκού, κοινωνικού κινήματος όλο και θα αργεί η αντιστροφή της καθοδικής πορείας του βιοτικού επιπέδου και των βασικών δικαιωμάτων της συντριπτικής πλειοψηφίας των κοινωνιών.

Το οργανωτικό έπεται της ουσίας "όπως" η συσκευασία του προϊόντος. Πολιτικό και αξιακό είναι πρωτίστως το επίμαχο του 21ου αιώνα  για να ενδυναμωθεί η συλλογική δράση, να συγκεντρώσει την εμπιστοσύνη. Και στο έδαφος αυτό  πρέπει να τεθεί και να επανεξεταστεί η σημερινή καταστατική  δομή και ιεράρχηση δηλ. τα "φίλτρα" αντιπροσώπευσης για να κλείσουμε -όσο είναι δυνατό- την εισχώρηση αρνητικών  πρακτικών και αλλοπτριων σκοπιμοτήτων. Ίσως είναι στιγμή  να δούμε την εκλογή στην ηγεσία των δευτεροβάθμιων και τριτόβαθμιων οργανώσεων όπως το ΔΣ του Πρωτοβάθμιων, απευθείας απο τους εργαζόμενους. Να αποκτήσουν και τα συνέδρια νόημα και όχι απλά εκλογικό χαρακτήρα και υπόγεια "μαχαιρώματα" κάθε είδους συσχετισμών.

 Όσο πιο γρήγορα και μακριά απο τον κρατισμό του ύστερου καπιταλισμού και τον αγοραίο νεοφιλελευθερισμό σε ένα νέο άλμα αυτονομίας, τόσο καλύτερα για την αναζωογόνηση του συνδικαλισμού..

Το διακύβευμα είναι σοβαρό και μεγάλο για τον πολιτισμό και το μέλλον των ανθρώπινων κοινωνιών και όχι απλά επιμέρους συμφέροντων. Εδώ απαιτείται διάκριση με πρωτοποριακό πολιτικό και κοινωνικό λόγο, ενοποιητικό και πιο καθολικό, ποικιλόμορφες παρεμβάσεις και προσπάθειες, αγώνες.

Η συνθήκη αυτή μόνο μπορεί να υπερβεί την αμυντική στάση, το παρκάρισμα στην καταγγελιολογία, την μοιρολατρεία, να ανοίξει δρόμο για δικαιώματα και νέες κατακτήσεις.

 Χρειάζεται πολύ δουλειά για να δεθεί και πάλι ο εργαζόμενος με την τύχη του συνδικάτου και όχι μόνο με της επιχείρησης ή του φορέα εργασίας. Πρέπει να πειστεί ότι το συνδικάτο εγγυάται την ασφάλεια και την ποοιότητα εργασίας και ζωής, είναι βήμα και δρόμος για τον άνεργο.

 Όλα αυτά κι άλλα το ίδιο και περισσότερο σημαντικά έχουν έναν παρανομαστή: ανάπτυξη γνώσης, συνείδησης, ουσιαστικής συμμετοχής. Προϋποθέτουν ανοιχτές, ζωντανές λειτουργίες, μυαλά, ιδεοπαραγωγή και όχι μηχανισμούς ή  κλειδωμένη "φαντασία για έφοδο στον παράδεισο" με καρφωμένα τα πόδια στο πάτωμα!

*Ο Σπύρος Παπασπύρος υπήρξε για πολλά χρόνια πρόεδρος της ΕΕ της ΑΔΕΔΥ.