ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ : παρέμβαση στην διεύθυνση περιβαλλοντικής αδειοδότησης του ΥΠΕΝ για την επέκταση της Β Φάσης στον ΧΥΤΑ Φυλής.

Προς

τη Διεύθυνση περιβαλλοντικής αδειοδότησης ΥΠΕΝ

Θέμα: υποβολή σχολίων και παρατηρήσεων επί του περιεχομένου της ΜΠΕ της τροποποίησης της ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του έργου: «Κατασκευή, λειτουργία και αποκατάσταση 2ου ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής»

Στις 8/4/2017, το περιφερειακό συμβούλιο Αττικής δημοσιοποίησε τη ΜΠΕ του παραπάνω έργου, το οποίο περιλαμβάνει επέκταση των ορίων της β΄ φάσης του ΧΥΤΑ Φυλής και αύξηση της χωρητικότητάς της, μέσω εκβάθυνσης. Σύμφωνα με τη ΜΠΕ η τελική χωρητικότητα των τελευταίων κυττάρων του ΧΥΤΑ θα ανέλθει σε 3.550.000 m³ και η διάρκεια ζωής τους σε, περίπου, 24 μήνες. Με την επιστολή μας αυτή, καταγράφουμε συνοπτικά τις βασικές μας παρατηρήσεις και τα σχόλια, τα οποία σας παρακαλούμε να λάβετε υπόψη σας, πριν την έκδοση της απόφασής σας:

1.      Εκφράζουμε τη σοβαρότατη διαφωνία μας με την επιλογή της απλής δημοσιοποίησης, αντί της δημόσιας διαβούλευσης, της ΜΠΕ ενός έργου το οποίο θα επηρεάσει αρνητικά τη διαχείριση των απορριμμάτων της περιφέρειας Αττικής και το στόχο του κλεισίματος του ΧΥΤΑ Φυλής, διαιωνίζοντας, παράλληλα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι περιοχές της Δυτικής Αττικής και της Δυτικής Αθήνας, εξαιτίας της λειτουργίας της εγκατάστασης της Φυλής.

Για τη σοβαρότητα των επιπτώσεων του ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής αξίζει να σημειώσουμε ότι πρόκειται για το μοναδικό ΧΥΤΑ της περιφέρειας Αττικής, καθώς και ότι -τη στιγμή αυτή- ο ΕΔΣΝΑ έχει ξεκινήσει τη διαγωνιστική διαδικασία για τη διεξαγωγή επιδημιολογικής έρευνας και εκτίμησης περιβαλλοντικών παραμέτρων στην Ο.Ε.Δ.Α. Δυτικής Αττικής και την ευρύτερη περιοχή της. Κατά συνέπεια, έργα που παρατείνουν τη λειτουργία της -έστω και για μερικούς μήνες- οφείλουν να τίθενται σε διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης.

2.      Η ΔΙΠΑ του ΥΠΕΝ, με έγγραφό της (α.π. οικ. 177232/15.12.2014) έχει απορρίψει την τμηματική περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων της ΟΕΔΑ Δυτικής Αττικής και έχει απαιτήσει την υποβολή ΜΠΕ του συνόλου των έργων της ΟΕΔΑ. Η υποβολή ΜΠΕ για τμήμα του ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής παραβιάζει ευθέως την παραπάνω απαίτηση της υπηρεσίας σας.

3.      Έχουμε την υποψία ότι εργασίες, όπως η εκβάθυνση των κυττάρων Β3 και Β6, που προϋποθέτουν περιβαλλοντική αδειοδότηση, εκτελούνται χωρίς να έχει εγκριθεί η παρούσα ΜΠΕ και χωρίς να έχει υπογραφεί η σχετική απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Πρόκειται για στοιχείο που επιβάλλει την άμεση διακοπή των εργασιών και το οποίο η υπηρεσία σας οφείλει να ελέγξει.

4.      Το βασικό αντικείμενο της ΜΠΕ είναι η αλλαγή των ορίων της β΄ φάσης του ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής και η εκτέλεση έργων στα κύτταρα Β3 και Β6, ώστε να αυξηθεί η χωρητικότητά τους και, κατά συνέπεια, να παραταθεί η λειτουργία του ΧΥΤΑ, κατά λίγους μήνες. Διαπιστώνουμε ότι σε κανένα σημείο της ΜΠΕ δεν εξηγείται με ακρίβεια η σκοπιμότητα που επέβαλλε κάθε μία από τις προτεινόμενες αλλαγές ορίων της β΄ φάσης. Το γεγονός αυτό συνιστά ουσιώδη παράλειψη της ΜΠΕ και επιβάλλει την απόρριψή της.

Χρησιμοποιώντας τις συντεταγμένες της ΜΠΕ, διαπιστώνουμε ότι η αλλαγή των ορίων της β΄ φάσης του ΧΥΤΑ Φυλής συνίσταται σε δύο μεγάλες επεκτάσεις της τάξης των 67 στρεμμάτων  και σε δύο μειώσεις της έκτασης της τάξης των 18 στρεμμάτων. Στα σχέδια που σας επισυνάπτουμε, μαζί με τις συντεταγμένες της ΜΠΕ, φαίνεται ότι οι δύο επεκτάσεις ελάχιστη σχέση έχουν με την επιδίωξη της αύξησης της χωρητικότητας στην περιοχή επέμβασης και, πιθανότατα, σχετίζονται με «τακτοποίηση» εκκρεμοτήτων παλιότερων περιόδων, για την οποία πρέπει να δοθούν οι δέουσες εξηγήσεις.

5.      Η σύγκριση των σχεδίων που επισυνάπτουμε με τους αντίστοιχους χάρτες της ΜΠΕ (ΜΑΡ007 και ΜΑΡ007Α) αποδεικνύει ότι δεν αποδίδεται με σωστό τρόπο η ζητούμενη αλλαγή ορίων της β΄ φάσης του ΧΥΤΑ Φυλής, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για την πληρότητα και την επάρκεια της ίδιας της ΜΠΕ.

6.      Με την επέκταση των ορίων και με την εκβάθυνση των κυττάρων Β3-Β6 επιδιώκεται η παράταση του χρόνου λειτουργίας του ΧΥΤΑ για ελάχιστους μήνες. Ακόμη κι αν θεωρούσαμε θεμιτή αυτήν την επιλογή -που δε τη θεωρούμε-, έχει μεγάλη σημασία να αξιολογηθεί το κόστος των έργων, σε σχέση με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Μια τέτοια αξιολόγηση θα τεκμηρίωνε το αν είναι προτιμότερη η παράταση του χρόνου λειτουργίας του υφιστάμενου ΧΥΤΑ ή η άμεση δρομολόγηση της κατασκευής των νέων ΧΥΤΑ, που προβλέπει ο αναθεωρημένος ΠΕΣΔΑ. Η απουσία της συνιστά ουσιώδη παράλειψη της εξεταζόμενης ΜΠΕ.

7.      Στην απόφαση 108/24.4.2015 της ΕΕ του ΕΔΣΝΑ παρατίθεται η εξής διαπίστωση της αρμόδιας Διεύθυνσης διάθεσης υπολειμμάτων – αποβλήτων: «Κατά τα τέλη Φεβρουαρίου έως και τις αρχές Μαρτίου 2011, παρατηρήθηκε επιτάχυνση του φαινομένου των μετατοπίσεων του απορριμματικού αναγλύφου στην περιοχή του κυττάρου Β5 με ταυτόχρονη εμφάνιση ρωγμών επί της επιφάνειας του κυττάρου, κατάσταση εξαιρετικής επικινδυνότητας, την οποία ο Ανάδοχος μας δήλωσε με το υπ’ αρ. 5761/25.7.2011 έγγραφό του. Για την αποκατάσταση της ευστάθειας του απορριμματικού αναγλύφου και την άρση των επικρατούντων συνθηκών επικινδυνότητας, κρίθηκε απαραίτητη η άμεση εκτέλεση εργασιών, όπως αυτές αναφέρονται στο από 5.8.2011 Πρωτόκολλο Διαπίστωσης Βλαβών». 

Το γεγονός αυτό μας δημιουργεί έντονες ανησυχίες για τον πιθανό κίνδυνο μετατοπίσεων παλιών απορριμματικών αποθέσεων και για την απαιτούμενη ευστάθεια που οφείλει να έχει το όλο σύμπλεγμα, στο βαθμό που η περιοχή επέμβασης και τα προβλεπόμενα έργα εκβάθυνσης βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με τα παλαιά κύτταρα της β΄ φάσης του ΧΥΤΑ. Η γεωτεχνική έρευνα, που συνοδεύει τη ΜΠΕ, δε φαίνεται να δίνει πειστικές εξηγήσεις και διαβεβαιώσεις. Αντιθέτως, στα συμπεράσματά της αναφέρει: «Μετά το τέλος των εκσκαφών του βραχώδους υποβάθρου, θα πρέπει να γίνει ενδελεχής έλεγχος των ασυνεχειών των απότομων πρανών του ασβεστολίθου, ώστε να εντοπιστούν πιθανές θέσεις αστάθειας βραχωδών τεμαχών, και να καθοριστούν οι απαραίτητες παρεμβάσεις σταθεροποίησης».

 

8.      Ο αναθεωρημένος ΠΕΣΔΑ Αττικής, στην ενότητα για το Δίκτυο διάθεσης υπολειμμάτων, αναφέρει: «Οριστικό κλείσιμο του Χ.Υ.Τ. Φυλής με την άμεση εκπόνηση σχεδίου αποκατάστασής του και ενεργοποίησή του με την έναρξη λειτουργίας των νέων χώρων». Επίσης: «Δημιουργία δικτύου νέων χώρων διάθεσης υπολειμμάτων (Χ.Υ.Τ.Υ.) για την κάλυψη των μεσο-μακροπρόθεσμων αναγκών (20ετίας)» και «Αντιμετώπιση βραχυ- και μεσοπρόθεσμων αναγκών σε χώρους ταφής με αξιοποίηση των δυνατοτήτων στο Χ.Υ.Τ Φυλής, την ΟΕΔΑ Β.Α. Αττικής ή/και αξιοποίηση ανενεργών λατομείων - μεταλλείων θέσεων που έχει ήδη εγκριθεί η καταλληλότητα τους ως Χ.Υ.Τ.Υ. (Ν. 3164/2003)».

Τα παραπάνω δείχνουν ότι η προσωρινή λειτουργία του ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής είναι σαφώς συνδεδεμένη με την επιλογή της κατασκευής νέων χώρων διάθεσης και με την άμεση εκπόνηση σχεδίου αποκατάστασής του. Το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη δρομολογηθεί ένα τέτοιο σχέδιο, ούτε η κατασκευή και λειτουργία -στο ορατό μέλλον- των νέων χώρων διάθεσης δημιουργεί τη βεβαιότητα ότι τα προτεινόμενα έργα δεν αποσκοπούν στην προσωρινή παράταση της λειτουργίας του υφιστάμενου ΧΥΤΑ, αλλά -αντίθετα- φωτογραφίζουν την πρώτη φάση μιας ευρύτερης επέκτασής του, η οποία θα μονιμοποιήσει την παρουσία του στη συγκεκριμένη περιοχή. Μια τέτοια εξέλιξη, αντίκειται στο γράμμα και στο πνεύμα του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. 

Αθήνα, 4 Ιουλίου 2017