Ο Βόλος δεν μπορεί να γίνει ένας απέραντος θάλαμος αερίων

Μερικούς μήνες μετά την πρωτοφανή κινητοποίησή τους που συγκέντρωσε πάνω από 10.000 άτομα, οι Βολιώτες ετοιμάζονται σήμερα να δώσουν άλλον έναν αγώνα ενάντια στην καύση σκουπιδιών που πραγματοποιεί μόλις λίγα μέτρα από τα πρώτα σπίτια της πόλης η τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ.

Με κεντρικά συνθήματα κατά της καύσης σκουπιδιών από την τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ-LAFARGE και κατά της δημιουργίας εργοστασίου SRF από τον Δήμο Βόλου πραγματοποιείται σήμερα παμβολιώτικο συλλαλητήριο κατά της καύσης σκουπιδιών έπειτα από κάλεσμα της «Επιτροπής Αγώνα Πολιτών Βόλου».

Η συγκέντρωση πραγματοποιείται στις 12 το μεσημέρι στο δημαρχείο του Βόλου και θα ακολουθήσει πορεία με κατάληξη στο εργοστάσιο της ΑΓΕΤ.

Το κάλεσμα πραγματοποιείται μετά το ογκώδες, πρωτοφανές για την πόλη του Βόλου, συλλαλητήριο στις 5 Μαΐου 2018, στο οποίο συμμετείχαν πάνω από 10.000 Βολιώτες και σχεδόν το σύνολο των φορέων της πόλης, και αποτελεί συνέχεια των πολυάριθμων κινητοποιήσεων ενάντια στην αδειοδότηση την οποία έλαβε η ΑΓΕΤ (της γαλλοελβετικής πολυεθνικής Lafarge-Holcim) τον Φεβρουάριο του 2017 για την καύση 200.000 τόνων σκουπιδιών RDF ετησίως, που θα τα αξιοποιεί ως καύσιμο.

«Καλούμε τους πολίτες, τους φορείς και τις συλλογικότητες του Βόλου να συμμετάσχουν σε ένα συλλαλητήριο που θα βάλει τέλος στην καύση σκουπιδιών και θα στείλει ένα μήνυμα προς την ελληνική κυβέρνηση για τη βούληση του βολιώτικου λαού. Μια διαμαρτυρία που θα σταματήσει την πρόθεση του Δήμου Βόλου να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο 42 εκατομμυρίων ευρώ που θα δεματοποιεί τα σκουπίδια μας σε μπάλες SRF και θα τα στέλνει στην ΑΓΕΤ για καύση με αστείο σύνθημα “Τα δικά μας σκουπίδια είναι καλύτερα”» αναφέρει στο κάλεσμά της η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου.

Η αναφορά γίνεται σε δήλωση του δήμαρχου Βόλου Αχιλλέα Μπέου που έγινε σε συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, στην οποία είπε ότι είναι καλύτερα «οι τσιμεντοβιομηχανίες να καίνε το δικό μας ελεγμένο προϊόν».

Ομως, όπως γνωστοποιήθηκε προχθές, το υπουργείο Περιβάλλοντος έπειτα από γνωμοδότηση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής δεν θα δώσει άδεια στον Δήμο Βόλου για δημιουργία εργοστασίου παραγωγής σκουπιδιών για καύση και θα επιστρέψει τη μελέτη πίσω στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, καθώς δεν τηρήθηκαν οι όροι που προβλέπει η νομοθεσία για τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων.

Σημειώνεται ότι τόσο το RDF όσο και το SRF είναι αποξηραμένα και χλωριωμένα απορρίμματα, αποτελούμενα από πλαστικό, συσκευασίες τετραπάκ, τυπωμένα χαρτιά κ.ά., ενώ διαφέρουν μόνο στο ότι το SRF περιέχει και οργανικά απορρίμματα. Κατά την καύση τους εκλύονται στον αέρα διοξίνες, φουράνια και άλλα εξαιρετικά επικίνδυνα μικροσωματίδια ρύπων, καθώς και τέφρες επιβαρημένες με επικίνδυνα βαρέα μέταλλα (υδράργυρο, θάλλιο κ.ά.).

Το νέο συλλαλητήριο διοργανώνεται προκειμένου να ακουστεί η αγωνία των κατοίκων του Βόλου για τους καρκινογόνους ρύπους που προκαλεί η καύση σκουπιδιών και να ανακληθεί η σχετική άδεια με την οποία καίει σκουπίδια η ΑΓΕΤ, που βρίσκεται μέσα στο πολεοδομικό συγκρότημα του δήμου, λίγα μέτρα από τα πρώτα σπίτια της πόλης.

Μια αγωνία που μέχρι σήμερα δεν εισακούεται από την κυβέρνηση και τον αρμόδιο υπουργό Περιβάλλοντος, Σωκράτη Φάμελλο, καθώς οι πόρτες του διαλόγου έχουν κλείσει, αλλά και που γίνεται προσπάθεια να «καθησυχαστεί» με ένα παιχνίδι μετρήσεων και ελέγχων των ρύπων οι οποίοι εκπέμπονται από την ΑΓΕΤ κατά τη διάρκεια της καύσης των σκουπιδιών, που όμως αμφισβητούνται έντονα τόσο για τη μεθοδολογία που ακολουθείται όσο και για τον τρόπο που διεξάγονται.

Οι πόρτες του διαλόγου ανάμεσα στο υπουργείο Περιβάλλοντος και τους φορείς του Βόλου έκλεισαν τον περασμένο Μάιο, όταν συνεδρίασε η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής με θέμα την καύση εναλλακτικών καυσίμων στις τσιμεντοβιομηχανίες της χώρας μας.

Σε αυτήν παρευρέθησαν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, πλειάδα υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου και εκπρόσωποι της Ενωσης Τσιμεντοβιομηχανιών Ελλάδος. Ωστόσο δεν κλήθηκαν ώστε να διατυπώσουν τις απόψεις τους ούτε η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών, που οργάνωσε το μεγαλειώδες συλλαλητήριο της 5ης Μαΐου, ούτε η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας, ούτε και το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ). Δεν ακούστηκε, δηλαδή, ο αντίλογος.

Υπό αυτές τις συνθήκες έπεσε στο κενό η πρωτοβουλία του Σωκράτη Φάμελλου για τη συγκρότηση «Επιτροπής Κοινωνικού Ελέγχου για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων (RDF) στο εργοστάσιο της τσιμεντοβιομηχανίας ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ».

Τη συμμετοχή τους σε αυτήν την επιτροπή αρνήθηκαν εξ αρχής η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου, θεωρώντας «υποκριτικές τις οποιεσδήποτε υποσχέσεις για ελέγχους και αυστηροποίηση του ελεγκτικού μηχανισμού» και υποστηρίζοντας ότι «δεν υπάρχουν προϋποθέσεις ασφαλούς καύσης», καθώς και ο Ιατρικός Σύλλογος Μαγνησίας. Στην πράξη η σύσταση της Επιτροπής Κοινωνικού Ελέγχου δεν «περπάτησε» ποτέ.

Στη συνέχεια έφτασε η ώρα των ελέγχων και των μετρήσεων που -κατά έναν παράδοξο τρόπο- κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι οι ρύποι από την καύση των σκουπιδιών ήταν όλοι μέσα στα επιτρεπόμενα όρια. Τη σκυτάλη πήρε κλιμάκιο του Εθνικού Κέντρου Ερευνας «Δημόκριτος» που πραγματοποίησε δειγματοληψίες αερίων εκπομπών στην καμινάδα της ΑΓΕΤ τον περασμένο Μάιο, έπειτα από πρόσκληση της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Επρόκειτο για δύο οκτάωρες δειγματοληψίες που πραγματοποιήθηκαν μέσα σε ένα 48ωρο. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων του «Δημόκριτου» έδειξαν ότι δεν υπήρχε καμία υπέρβαση σε διοξίνες/φουράνια και βαρέα μέταλλα από την ΑΓΕΤ, οι τιμές των οποίων ήταν πολύ κοντά στα όρια που επιβάλλει η ελληνική νομοθεσία, χωρίς όμως να τα υπερβαίνει.

Ωστόσο οι δειγματοληψίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο μιας προειδοποιημένης διαδικασίας που είχε αναγγελθεί δημόσια τις προηγούμενες μέρες, γεγονός που προκάλεσε έντονη δυσπιστία, καθώς η ΑΓΕΤ, γνωρίζοντας για την έλευση του κλιμακίου, είχε τη δυνατότητα να δουλέψει στις ιδανικότερες συνθήκες συναποτέφρωσης.

Ας σημειωθεί ότι μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου θεωρεί ως μόνη αξιόπιστη τη διαδικασία συνεχών μετρήσεων ανά μία ώρα για χρονικό διάστημα 2 μηνών. Σε ό,τι αφορά τα βαρέα μέταλλα που συσσωρεύονται στο έδαφος, ο «Δημόκριτος» αρνήθηκε να κάνει μετρήσεις για λογαριασμό της Περιφέρειας Θεσσαλίας, όπως κατήγγειλε η αντιπεριφερειάρχης Μαγνησίας Δ. Κολυνδρίνη.

Οι επόμενες μετρήσεις ρύπων ανατέθηκαν από τον Δήμο Βόλου σε ένα ιδιωτικό εργαστήριο, την Envirometrics ΕΠΕ, που, όπως αποδείχτηκε, συνεργαζόταν με τη Lafarge, καθώς η τελευταία αποτελεί βασικό πελάτη του εργαστηρίου.

Τα αποτελέσματα των μετρήσεων που πραγματοποιήθηκαν μόνο σε δύο σημεία τον Αύγουστο του 2018, επί 24ωρης βάσης στη διάρκεια μίας εβδομάδας, έδειξαν ότι η ατμόσφαιρα του Βόλου βρέθηκε πεντακάθαρη!

Και σε αυτή την περίπτωση δεν πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις βαρέων μετάλλων στο έδαφος, ώστε να φανεί εάν υπάρχει συσσώρευση ρύπων γιατί, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του εργαστηρίου, «δεν κρίθηκε απαραίτητο».

Τον σεβασμό της προς την τοπική κοινωνία και την ευαισθησία της στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος θέλησε να επιδείξει και η ίδια η ΑΓΕΤ, που με διαφήμισή της στα τοπικά μέσα πληροφόρησε ότι έθεσε σε λειτουργία ένα σύστημα συνεχών μετρήσεων των γνωστών ρύπων και ένα σύστημα μηνιαίων μετρήσεων για διοξίνες και φουράνια. Ωστόσο οι μετρήσεις γίνονται με ευθύνη της ίδιας της εταιρείας και η online καταγραφή των ρύπων που δίνει στην ιστοσελίδα της παρέχει πληροφορίες για τις τιμές των εκπομπών σε 24ωρη βάση και όχι σε πραγματικό χρόνο.

Οπως καταγγέλλει η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου κατά της καύσης σκουπιδιών, η εταιρεία «συνηθίζει» να αραιώνει το δείγμα των καυσαερίων της λίγο πριν από την έξοδό τους στην ατμόσφαιρα. Αυτό γίνεται με την εισαγωγή φρέσκου αέρα από ειδικές ελεγχόμενες θυρίδες. Ετσι η ίδια ποσότητα ρύπων διαχέεται σε μεγαλύτερη μάζα αέρα και, καθώς η μέτρησή τους γίνεται σε μιλιγκράμ ανά κυβικό μέτρο, το αποτέλεσμα είναι αλλοιωμένο.

Το δε μηχάνημα που τοποθέτησε για να κάνει μηνιαίες μετρήσεις διοξινών και φουρανίων είναι εύκολο να το κατευθύνει επιταχύνοντας ή καθυστερώντας τον ρυθμό αναρρόφησης του δείγματος καυσαερίων που συλλέγει σε συνάρτηση με το είδος των καυσίμων που χρησιμοποιεί. Αυτός είναι και ο λόγος που απέφυγε να τοποθετήσει το σύστημα «Α.Μ.Ε.S.A.», το όποιο εκτελεί ωριαίες δειγματοληψίες και δεν αφήνει περιθώρια υπόπτων χειρισμών. Εξάλλου, όποτε πρόκειται να μεταβεί κλιμάκιο περιβάλλοντος για έλεγχο, αυτό γίνεται με προσυνεννόηση και έτσι το εργοστάσιο μπορεί να προετοιμάσει την καλύτερη δυνατή καύση.

Οσμές καμένου πλαστικού

Η μόνη περίπτωση στην οποία τα αποτελέσματα των μετρήσεων κινήθηκαν σε διαφορετική κατεύθυνση ήταν όταν η Επιστημονική Ομάδα της Επιτροπής Πολιτών έλαβε δείγματα τον περασμένο Αύγουστο από περιοχές δυτικά και βόρεια της τσιμεντοβιομηχανίας, τα οποία έστειλε σε κορυφαίο εργαστήριο του Καναδά. Η ανάλυση των δειγμάτων έδειξε υψηλές συγκεντρώσεις σε αρσενικό και στρόντιο, ενώ οι συγκεντρώσεις σε χρώμιο, νικέλιο, αντιμόνιο και κάδμιο ξεπερνούσαν τα κρίσιμα όρια σύμφωνα με το φινλανδικό δίκαιο.

Πέραν των μετρήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί και των όποιων αποτελεσμάτων τους, αδιάψευστος μάρτυρας για τους πολίτες του Βόλου σε ό,τι αφορά τις εκπομπές επικίνδυνων, καρκινογόνων ρύπων από την ΑΓΕΤ είναι οι εκπομπές των καπνών από τα φουγάρα της τσιμεντοβιομηχανίας και η οσμή του καμένου πλαστικού που κατακλύζουν την πόλη. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η οσμή «εξαφανίστηκε» παντελώς τον περασμένο Δεκέμβριο, καθώς το εργοστάσιο έκανε συντήρηση του εξοπλισμού και δεν παρήγαγε τσιμέντο.

Το τελευταίο σοβαρό περιστατικό καταγράφηκε το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου, όταν για ακόμη μία φορά υπήρξαν δεκάδες καταγγελίες για έντονη δυσοσμία καμένου πλαστικού και κάψιμο στον λαιμό από τα ξημερώματα. Οπως διαπιστώθηκε, δύο φουγάρα της ΑΓΕΤ εξέπεμπαν υπερβολικές ποσότητες απαερίων δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα μεγάλο σύννεφο καπνού. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι στο online σύστημα της τσιμεντοβιομηχανίας τη δεδομένη στιγμή οι τιμές των ρύπων ήταν σχεδόν μηδενικές.

Οι ανησυχίες των πολιτών του Βόλου ενισχύθηκαν περαιτέρω όταν πριν από περίπου πέντε μήνες ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, δήλωσε ότι η πηγή της οσμής καμένου πλαστικού στην πόλη του Βόλου είναι αδιευκρίνιστη και ότι οι ελεγκτικές υπηρεσίες δεν μπορούν να ελέγξουν από πού προέρχεται, επειδή δεν έχουν το απαραίτητο ελεγκτικό προσωπικό. «Η διαφορά είναι ότι από τις μετρήσεις μπορούν να καταγραφούν οι ρύποι, αλλά όχι η οσμή» είχε δηλώσει και η αντιπεριφερειάρχης Δωροθέα Κολυνδρίνη. Ετσι μέχρι και σήμερα ο ένοχος για τη μυρωδιά του καμένου πλαστικού δεν έχει εντοπιστεί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή της Λαϊκής Ενότητας, Νίκου Χουντή, προς τον επίτροπο Περιβάλλοντος της Ε.Ε., Καρμένο Βέλα, ο τελευταίος είχε παραδεχτεί ότι τα πρότυπα για τις συνεχείς μετρήσεις των εκπομπών διοξινών και φουρανίων βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της «ανάπτυξης», λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ακόμη καθορίσει την ημερομηνία από την οποία θα πρέπει να εφαρμόζεται συνεχής μέτρηση. Ετσι, μέχρι να συμβεί αυτό, ο Βόλος πρέπει να ζει υπό τον φόβο του καρκίνου που έρχεται, δίχως να μπορεί να φανεί το πραγματικό μέγεθος του κακού.