Το «ούτε ένα κιλό σκουπίδια» δεν αφορά μόνο τον δήμο Μαραθώνα. Μας αφορά όλους. Του Θωμά Μπιζά.

Ο δήμος Μαραθώνα με αφορμή την συζήτηση για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ,  δηλώνει πως παραμένοντας πιστός στις αποφάσεις του δημοτικού του συμβουλίου, ότι δεν θα δεχτεί ούτε ένα κιλό σκουπίδια στο Γραμματικό. Ούτε καν τα δικά του σκουπίδια !

Βεβαίως δημοκρατία έχουμε και τα δημοτικά συμβούλια έχουν δικαίωμα να αποφασίζουν ότι θέλουν .

Όμως στην δημοκρατία έχουμε και εμείς  το δικαίωμα να  κρίνουμε τις αποφάσεις. Το δικαιούμαστε ακόμα περισσότερο αν αυτές οι αποφάσεις λειτουργούν αντικειμενικά σε βάρος  της ποιότητας της ζωής μας και της υγείας μας.

Επειδή λοιπόν  βρισκόμαστε στην φάση αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ και η υπόθεση των κεντρικών εγκαταστάσεων αφορά το σχεδιασμό για  όλη την Αττική, είναι χρήσιμο να δούμε τα επιχειρήματα του δημοτικού συμβουλίου του Μαραθώνα γιατί αυτή η συζήτηση στην πραγματικότητα, αφορά κάθε περιοχή που θα γίνουν κεντρικές ή και περιφερειακές εγκαταστάσεις. (αλλού υπάρχουν αντιδράσεις για τοπικούς ΣΜΑ 50 tn την μέρα !).

 Δυο είναι οι βασικοί λόγοι που επικαλείται το δημοτικό συμβούλιο.

Ο πρώτος λόγος είναι πως  σύμφωνα με τον δήμο -και  μερίδας επιστημόνων και κινημάτων-,   ο χώρος που έχει επιλεγεί για ΧΥΤΥ δεν είναι ο ενδεδειγμένος γιατί δεν είναι ασφαλής.

Υπάρχουν βέβαια και αντίθετες απόψεις,  αλλά για χάρη της συζήτησης ας δεχτούμε την άποψη,  πως ο χώρος πού έχει επιλεγεί για την εγκατάσταση του ΧΥΤΥ δεν είναι ασφαλής και πως θα μπορούσε να βρεθεί καταλληλότερος χώρος.

Ωραία λοιπόν. Ο χώρος δεν κάνει για ΧΥΤΥ γιατί υπάρχει κίνδυνος διαρροής στραγγισμάτων στον υδροφόρο και στην θάλασσα .

Να το δεχτούμε για χάρη της συζήτησης , αλλά ας μιλήσουμε και σοβαρά.

 Κίνδυνος διαρροής στραγγισμάτων θα υπάρχει σε κάθε ΧΥΤΥ οπουδήποτε και αν βρίσκεται αυτός, εάν δεν είναι κατασκευασμένος με όλες τις προδιαγραφές ασφαλείας.

Σε όλους τους ΧΥΤΥ στον κόσμο , υπάρχουν στραγγίσματα και βρόχινα νερά που αναμιγνύονται με αυτά.  Υπάρχουν όμως  και τα συστήματα άντλησης  των στραγγισμάτων και τα συστήματα βιολογικού καθαρισμού.

Δεν είναι δυνατόν να μην γίνουν πουθενά ΧΥΤΥ γιατί υπάρχει θεωρητικά ο κίνδυνος διαρροής στραγγισμάτων αν οι ΧΥΤΥ δεν είναι σωστά κατασκευασμένοι.

Είναι σαν να λέμε πως δεν θα πρέπει να  μπούμε ποτέ σε αεροπλάνο ή καράβι γιατί μπορεί να έχουν  μια κατασκευαστική αστοχία ή γιατί έχουν συμβεί ατυχήματα στο παρελθόν  .  Δεν είναι σοβαρά επιχειρήματα αυτά. 

Ο δεύτερος λόγος είναι το περίφημο τοπικό σχέδιο Μαραθώνα που εξαφανίζει τα υπολείμματα .

Εδώ πρέπει να πούμε πως στο Γραμματικό , εκτός από τον ΧΥΤΥ,  προβλεπόταν ακόμα, εγκατάσταση και λειτουργία ΜΕΑ δυναμικότητας 120.000 tn ετησίως,  η οποία  σύμφωνα με τον αναθεωρημένο ΠΕΣΔΑ προτείνεται να είναι πλέον 60.000 tn. (σημείωση: στο ΕΜΑΚ Φυλής προτείνεται αύξηση από τους 250.000 tn στους 350.000 tn).  

Πρέπει να σημειώσουμε  πως οι ΜΕΑ πλέον δεν χρειάζονται παρακείμενο χώρο ταφής σύμφωνα και με την 2η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ. Η  παλαιότερη  λογική της ΟΕΔΑ (Οργανωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Απορριμμάτων) εγκαταλείφτηκε και δεν υπάρχει πλέον. Άρα μπορούν να γίνουν ΜΕΑ και σε μέρη που δεν θα υπάρχουν ΧΥΤΥ.

Γιατί λοιπόν δεν  μπορεί να γίνει μόνο η ΜΕΑ στο Γραμματικό αφού η λειτουργία της μονάδας δεν προϋποθέτει και  την ύπαρξη ΧΥΤΥ;  Τα υπολείμματα της μονάδας θα μπορούν να μεταφερθούν σε άλλο ΧΥΤΥ αν  πρόκειται να πάνε για ταφή,  ή στο εξωτερικό για καύση όπως λένε και οι συντάκτες του τοπικού σχεδίου του Μαραθώνα. Να μήν θάβουν ούτε κιλό λοιπόν αλλά μόνο να τα  επεξεργάζονται.

Όμως το δημοτικό  συμβούλιο του Μαραθώνα λέει  πως «το τοπικό σχέδιο όταν υλοποιηθεί θα κάνει αχρείαστες εγκαταστάσεις σαν το Γραμματικό και κλείνει εγκαταστάσεις σαν τη Φυλή».

Δηλαδή δεν θα χρειαστούν ούτε ΜΕΑ , γιατί όταν υλοποιηθεί το δικό τους τοπικό σχέδιο,  τα δικά τους υπολείμματα θα εξαφανιστούν. Και αν δεν εξαφανιστούν εντελώς,  θα τα στέλνουν στο εξωτερικό για καύση!

Μέχρι τότε βέβαια, τα σκουπίδια τους θα τα στέλνουν μια χαρά στην Φυλή.

Όμως για χάρη της συζήτησης ας το δεχτούμε και αυτό.

Ας δεχτούμε δηλαδή, πως ο δήμος Μαραθώνα σε αντίθεση με όλους τους άλλους δήμους στην Ελλάδα,  βρήκε τον τρόπο -όταν υλοποιήσει αυτό το τοπικό σχέδιο-,  να ελαχιστοποιήσει τα υπολείμματα τα οποία θα τα στέλνει στην Γερμανία για κάψιμο.

Θα έχουμε δηλαδή στην Αττική , 33.500 tn λιγότερους από το σύνολο των 2.000.000 tn που θα έχουμε το 2020.

Και λοιπόν; Αυτό σημαίνει πως δεν θα χρειαστούν νέες ΜΕΑ και νέοι ΧΥΤΥ στην Αττική;

Ας δούμε  λίγο και την Ευρωπαϊκή εμπειρία:

Σε αυτόν τον πίνακα που παρουσιάστηκε σε ένα άρθρο του Τάσου του Κεφαλά http://andi-drasi.blogspot.gr/2015/05/blog-post_23.html ,    η Eurostat  παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους οι ευρωπαϊκές χώρες διαχειρίστηκαν το 2013 τα αστικά απόβλητα, χρησιμοποιώντας τις κατηγορίες: ταφή, αποτέφρωση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση. Υπάρχουν πράγματι  οκτώ χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπη  με ποσοστά ταφής από 0% - 4% (οι υπόλοιπες έχουν από 17% και πάνω). Οι χώρες αυτές όμως  παρουσιάζουν ορισμένα από τα υψηλότερα ποσοστά αποτέφρωσης, που ξεκινούν από το 35% και φτάνουν το 58% του συνόλου των ΑΣΑ και χρησιμοποιούν την καύση για τηλεθέρμαση επειδή έχουν πολλούς μήνες χειμώνα. Δεν μιλάμε για υπολείμματα λοιπόν.

Ας έρθουμε πίσω στα δικά μας. Να θυμίσουμε εδώ  πως σύμφωνα και με τους  «υπερβολικά αισιόδοξους» στόχους του ΕΣΔΑ και του ΠΕΣΔΑ για τους οποίους έγινε και πολύ αυστηρή κριτική, το 2020,  θα έχουμε 1.000.000 tn ή το 52% των απορριμμάτων που θα δεν θα εκτραπούν από την διαλογή στην πηγή και θα πρέπει να οδηγηθούν σε ΜΕΑ για επεξεργασία . Θα έχουμε επίσης 250.000 tn ή το 25% που θα οδηγηθούν στην ταφή.

Αν η Αττική πετύχει αυτούς τους στόχους μέχρι το 2020,  αυτό θα ισοδυναμεί με την κατάρριψη παγκοσμίου ρεκόρ και η Ρένα Δούρου θα γίνει παγκόσμια ρεκορντγούμαν μείωσης των σκουπιδιών.

Ας  υποθέσουμε όμως πως το κάνουμε το ρεκόρ.

Θα χρειαστούμε και πάλι ΜΕΑ για 1.000.000 tn και ΧΥΤΥ για 250.000 tn.

Το ερώτημα είναι. Που θα γίνουν αυτές οι εγκαταστάσεις;

Στο μοντέλο της  αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών, οι ανάγκες για εγκαταστάσεις επεξεργασίας και για  χώρους υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων θα περιοριστούν δραστικά αλλά θα εξακολουθούν να υπάρχουν.                

 Θα χρειαστούμε πιο πολλούς και πιο μικρούς χώρους για να είναι αυτοί ασφαλέστεροι και να μην χρειάζεται να μεταφέρουμε τα σκουπίδια μας δεκάδες χιλιόμετρα μακριά και να καταδικάζουμε περιοχές όπως η Φυλή.

Αν  συμφωνήσουμε στο μοντέλο αυτό , τότε και η ΒΑ Αττική θα χρειαστεί και ΜΕΑ και ΧΥΤΥ. Το ίδιο και η ΝΑ Αττική και η Δυτική Αττική και όλοι.

Αν δεν είναι η εγκατάσταση στο Γραμματικό , θα είναι κάπου αλλού μέσα στην ΒΑ Αττική.

Αν δεν είναι στην Κερατέα θα είναι κάπου αλλού μέσα  στην ΝΑ Αττική. Οι τοπικοί άρχοντες και η περιφέρεια Αττικής πρέπει να βρουν τους κατάλληλους χώρους .

Το ίδιο βέβαια πρέπει να γίνει και στα δυτικά και στα νότια και παντού.

Το 2016 η Φυλή πλέον δεν μπορεί να είναι η λύση για την διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική.  Ακόμα και αν το θέλουν (που το θέλουν..) οι τοπικοί άρχοντές εκεί για να εισπράττουν  τα αντισταθμιστικά,  η Φυλή εξαντλείται και δεν πρόκειται να  επεκταθεί με κουτοπονηριές.

Ούτε η επέκταση της Φυλής  μπορεί να  γίνει , ούτε η ανοησία με την μεταφορά των σκουπιδιών στο εξωτερικό από τα λιμάνια και τα αεροδρόμια . Ας σοβαρευτούμε λοιπόν.

Σε ότι αφορά την δυτική Αττική. Έχει έρθει η ώρα να αποφασίσουν οι δήμοι της Δυτικής Αττικής να κάνουν την δική τους Διαχειριστική Ενότητα.

Όχι για να στείλουν τα σκουπίδια τους αλλού όπως λένε στον Μαραθώνα , αλλά για να αναλάβουν με ευθύνη την διαχείριση των δικών τους απορριμμάτων.