αναθεώρηση ΠΕΣΔΑ. Εμείς τα λέγαμε αλλά…

Με αφορμή την σημερινή διαδικασία της επιτροπής διαβούλευσης της περιφέρειας Αττικής για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ , αλλά και την δημοσιοποίηση των γνωματεύσεων των υπηρεσιών των υπουργείων εσωτερικών και περιβάλλοντος , αναδημοσιεύω ένα από τα

–πολλά- κείμενα  που είχα  γράψει την περίοδο της πρώτης διαβούλευσης για  τον  ΠΕΣΔΑ.

Λέγαμε τότε πως  «  στην διαδικασία  της διαβούλευσης πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένες προτάσεις και για τις νέες ΜΕΑ και για τους νέους ΧΥΤΥ και τελικά στην αναθεώρηση να έχουμε τα έργα ονοματισμένα,  διαστασιολογημένα και προϋπολογισμένα».

 Λέγαμε πως   «οι νέες ΜΕΑ πρέπει να είναι ονοματισμένες , διαστασιολογημένες  και να έχουν ένα στοιχειώδη προϋπολογισμό για να μην τεθεί σε κίνδυνο και η χρηματοδότηση τους». 

Λέγαμε επίσης πως « ο νέος σχεδιασμός για να είναι αποτελεσματικός και να εξασφαλίσει  την απαραίτητη κοινωνική αποδοχή πρέπει να «στηθεί» με βάση τις 8 περιφερειακές ενότητες οι οποίες μπορούν σε ομάδες  να συγκροτήσουν  νέες διαχειριστικές ενότητες» . 

Τα λέγαμε γιατί η ασάφεια και η αοριστία στην πρόταση έβγαζαν μάτι από τότε.

  Όμως τότε δεν μας άκουγε κανείς.  Ούτε ο κ Ιατρού που είχε της ευθύνη για την αναθεώρηση εκ μέρους της Ε.Ε του ΕΣΔΝΑ μας άκουγε, ούτε η Ομάδα Εργασίας του ΕΔΣΝΑ , ούτε βέβαια και η πολιτική ηγεσία.  

Τότε  όλοι πίστευαν πως με την Βαρουφάκεια «δημιουργική ασάφεια» θα περάσει το ΠΕΣΔΑ χωρίς  αντιδράσεις και  προβλήματα και  πως  εφ΄ όσον ο δήμαρχος  Παππούς της Φυλής κάνει τον Κινέζο (λόγω των αντισταθμιστικών) όλα θα πάνε καλά . Πίστευαν  πως η κατάσταση είναι υπό έλεγχο..

Προσωπικά πιστεύω ακόμα πως μπορούν έστω  και τώρα να αλλάξουν τα πράγματα. Να υιοθετηθούν –ξανά- οι προτάσεις που θέλουν στην Αττική αποκεντρωμένη διαχείριση με έμφαση στην διαλογή στην πηγή. Να παρθούν υπ σοβαρά υπ όψη οι γνωματεύσεις των υπηρεσιών των υπουργείων.  

Και στο τέλος –τέλος ,  να βρεθούν και κάποιοι στον ΕΔΣΝΑ να αναλάβουν τις ευθύνες τους για το πώς φτάσαμε ως  εδώ.

Αν υπάρξει η βούληση ο τρόπος θα βρεθεί.

Θωμάς Μπιζάς 

 ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

Παρασκευή, 7 Αυγούστου 2015

ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΣΔΑ ΑΤΤΙΚΗΣ . του Θωμά Μπιζά

Στην  αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής θα πρέπει να αποτυπωθούν  τα μέσα και τα εργαλεία που θα οικοδομήσουν το νέο μοντέλο της αποκεντρωμένης διαχείρισης.

Το σημερινό  συγκεντρωτικό μοντέλο που στήθηκε με βάση την Φυλή και που μας οδήγησε σε πολύ υψηλά ποσοστά ταφής  και ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων και ταυτόχρονα   σε πολύ χαμηλά ποσοστά ανακύκλωσης και κομποστοποίησης οργανικών αποβλήτων, πρέπει τώρα να τελειώσει.   

Το δικό μας μοντέλο έχει άξονες προτεραιότητας την αποκέντρωση των δραστηριοτήτων σε επίπεδο Δήμου, τη διαλογή στην πηγή, την ποιοτική και ποσοτική ενίσχυση της ανακύκλωσης, τη μικρή κλίμακα των μονάδων επεξεργασίας και ανάκτησης, την ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής, την αναβάθμιση του ρόλου των Δήμων και πάνω από όλα τη θεσμική κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης των αποβλήτων.

 Αυτό το μοντέλο λοιπόν θα πρέπει να περιγραφεί και στο νέο ΠΕΣΔΑ.  

                                                       ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

Το σχέδιο απόφασης που ψήφισε η Ε.Ε του ΕΔΣΝΑ , εκτός από την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και της προσαρμογής των στόχων του ΕΣΔΑ στο ΠΕΣΔΑ , περιγράφει και τις δομές και τα επίπεδα διαχείρισης. Ας τα δούμε λίγο πιο αναλυτικά ξεκινώντας από τους στόχους.

                                                                                                    ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Πολλοί είναι αυτοί που έχουν χαρακτηρίσει υπερβολικά φιλόδοξους ή και άπιαστους  τους στόχους του νέου ΠΕΣΔΑ.

Η κριτική γίνεται  κυρίως για τους στόχους της προδιαλογής και  της επεξεργασίας των ΒΑΑ.

Προσωπικά δεν συμφωνώ με αυτές τις εκτιμήσεις . Οι στόχοι είναι φιλόδοξοι αλλά είναι και εφικτοί εάν πάνε καλά τα τοπικά σχέδια διαχείρισης. Για την επιτυχία των τοπικών σχεδίων διαχείρισης πρέπει να σηκωθούν τώρα τα μανίκια και να αρχίσει άμεσα η δουλειά από τους δήμους της Αττικής.

 Πρέπει να το καταλάβουν όλοι,  πως όσο μεγαλύτερα ποσοστά ανάκτησης έχουμε από την προδιαλογή τόσο λιγότερες μονάδες επεξεργασίας και λιγότερους χώρους τελικής διάθεσης θα χρειαστούμε.  

Οι στόχοι του νέου ΠΕΣΔΑ λοιπόν αποτυπώνονται στο ισοζύγιο του 2020 . Ως αποτέλεσμα το σχέδιο διαχείρισης των ΑΣΑ στην Περιφέρεια Αττικής οδηγεί στα ακόλουθα:

•   ανάκτηση με προδιαλογή στο 53% της ποσότητας των παραγόμενων ΑΣΑ κατά το 2020 (η προδιαλογή θα γίνεται σε επίπεδο δήμου με τα τοπικά σχέδια και την διαλογή στην πηγή .

•   ανάκτηση από επεξεργασία συμμείκτων στο 25% της ποσότητας κατά το 2020.

( η ανάκτηση από την επεξεργασία των συμμείκτων θα γίνεται από τις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ).

•   Τελική διάθεση με ταφή, στο 22% της ποσότητας κατά το 2020. ( η τελική διάθεση θα γίνεται στους ΧΥΤΥ ).

                                                       ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ

Το σχέδιο απόφασης που ψήφισε η Ε.Ε του ΕΔΣΝΑ , εκτός από την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης και της προσαρμογής των στόχων του ΕΣΔΑ στο ΠΕΣΔΑ , περιγράφει και τις δομές και τα επίπεδα διαχείρισης. Ας τα δούμε λίγο πιο αναλυτικά ξεκινώντας από τους στόχους.

ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Πολλοί είναι αυτοί που έχουν χαρακτηρίσει υπερβολικά φιλόδοξους ή και άπιαστους  τους στόχους του νέου ΠΕΣΔΑ. Η κριτική γίνεται  κυρίως για τους στόχους της προδιαλογής και  της επεξεργασίας των ΒΑΑ.

Προσωπικά δεν συμφωνώ με αυτές τις εκτιμήσεις . Οι στόχοι είναι φιλόδοξοι αλλά είναι και εφικτοί εάν πάνε καλά τα τοπικά σχέδια διαχείρισης. Για την επιτυχία των τοπικών σχεδίων διαχείρισης πρέπει να σηκωθούν τώρα τα μανίκια και να αρχίσει άμεσα η δουλειά από τους δήμους της Αττικής.

 Πρέπει να το καταλάβουν όλοι,  πως όσο μεγαλύτερα ποσοστά ανάκτησης έχουμε από την προδιαλογή τόσο λιγότερες μονάδες επεξεργασίας και λιγότερους χώρους τελικής διάθεσης θα χρειαστούμε.  

Οι στόχοι του νέου ΠΕΣΔΑ λοιπόν αποτυπώνονται στο ισοζύγιο του 2020 . Ως αποτέλεσμα το σχέδιο διαχείρισης των ΑΣΑ στην Περιφέρεια Αττικής οδηγεί στα ακόλουθα:

•  ανάκτηση με προδιαλογή στο 53% της ποσότητας των παραγόμενων ΑΣΑ κατά το 2020 (η προδιαλογή θα γίνεται σε επίπεδο δήμου με τα τοπικά σχέδια και την διαλογή στην πηγή .

•   ανάκτηση από επεξεργασία συμμείκτων στο 25% της ποσότητας κατά το 202Ο ( η ανάκτηση από την επεξεργασία των συμμείκτων θα γίνεται από τις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ).

•  Τελική διάθεση με ταφή, στο 22% της ποσότητας κατά το 2020. ( η τελική διάθεση θα γίνεται στους ΧΥΤΥ ).

Στον παρακάτω πίνακα του ισοζυγίου φαίνονται αναλυτικά οι στόχοι και ανά επίπεδο και ανά ρεύμα .

                                              ΟΙ ΔΟΜΕΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ

( πρώτο επίπεδο )

Το πρώτο επίπεδο  περιλαμβάνει τα τοπικά σχέδια με έμφαση στην ΔσΠ , με  την  οποία ελπίζουμε   να πετύχουμε τον στόχο της ανάκτησης με προδιαλογή του 53% της ποσότητας των παραγόμενων ΑΣΑ κατά το 2020.

Τα ΤΣΔ θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2014 για να ενσωματωθούν στον νέο ΠΕΣΔΑ.  Δυστυχώς αυτήν την ώρα δεν έχουμε ακόμα έτοιμα και αξιολογημένα τα τοπικά σχέδια , αλλά ελπίζουμε να είναι  έτοιμα τον Σεπτέμβριο.

Έχει σημασία να όμως δούμε τι περιλαμβάνουν τα δίκτυα της διαλογής στην πηγή (ΔσΠ).

Τα δίκτυα χωριστής συλλογής (ΔσΠ) περιλαμβάνουν:

• τα ρεύματα αποβλήτων συσκευασίας (χαρτί, γυαλί, μέταλλο, πλαστικό, ξύλο)
•  τα ρεύματα λοιπών ανακυκλώσιμων αποβλήτων π.χ ηλεκτρικές συσκευές , ογκώδη κλπ και
•  τα βιοαπόβλητα

Με τα τοπικά σχέδια και την προδιαλογή ,  θα ανακτούμε θεωρητικά  στο τέλος του  2020,  το 53% των παραγόμενων ΑΣΑ ή 997.000 tn ,  που αναλύονται σε 405.499 απόβλητα συσκευασίας, 261.414 λοιπά ανακυκλώσιμα και 330.247 βιοαπόβλητα.

                                                     

                                                                           (δεύτερο επίπεδο)

Στο δεύτερο επίπεδο θα έχουμε ένα δίκτυο από μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ).

Τα δίκτυα επεξεργασίας υπολειπόμενων σύμμεικτων ΑΣΑ συνεισφέρουν:

§          στην επίτευξη των στόχων ανακύκλωσης

§       στην επίτευξη του στόχου εκτροπής των ΒΑΑ από την ταφή και στην ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν τα υπολείμματα που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής.

§       Στις ΜΕΑ θα υπάρχει προτεραιότητα στην περαιτέρω ανάκτηση υλικών, έναντι της παραγωγής δευτερογενών καυσίμων .

Θα έχουμε λοιπόν  από το πρώτο επίπεδο υπόλοιπα σύμμεικτα για επεξεργασία σε ΜΕΑ 896.455 tn .       

Ο στόχος μας είναι να έχουμε συμβολή στην ανακύκλωση από τις ΜΕΑ 65.416 tn  και εκτροπή και ανάκτηση ΒΑΑ από τις ΜΕΑ 418.601tn . Συνολικά δηλαδή στοχεύουμε  να έχουμε ανάκτηση από την επεξεργασία σύμμεικτων 484.000 tn ή το 25,56%.

Αν υποθέσουμε πως το ΕΜΑΚ θα μπορεί να επεξεργαστεί 350.000 tn τον χρόνο,  θα χρειαστούμε νέες  ΜΕΑ που θα μπορούν να επεξεργάζονται  τους υπόλοιπους  546.455 tn.

Πρέπει συνεπώς να αναζητηθούν οι χώροι που θα εγκατασταθούν  αυτές οι νέες  ΜΕΑ της συνολικής  της δυναμικότητας των 546.455 tn.

Στο σχέδιο απόφασης   δεν γίνεται αναφορά  για το πόσες  νέες ΜΕΑ θα χρειαστούμε ,  ούτε τι  δυναμικότητας  θα είναι αυτές  και το που θα πρέπει να εγκατασταθούν.

  Η άποψη μου είναι πως οι νέες ΜΕΑ πρέπει να είναι ονοματισμένες , διαστασιολογημένες  και να έχουν ένα στοιχειώδη προϋπολογισμό για να μην τεθεί σε κίνδυνο και η χρηματοδότηση τους.  

(τρίτο επίπεδο)

Το τρίτο επίπεδο περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις τελικής διάθεσης  (ΧΥΤΥ ).

Σύμφωνα με το ισοζύγιο του 2020 (εκτίμηση μελετητών) θα έχουμε 412.441 tn για τελική διάθεση .

Η ομάδα εργασίας  των μηχανικών του ΕΔΣΝΑ ανεβάζει το νούμερο αυτό πάνω από τους 600.000 tn . 

Προκύπτει λοιπόν ξεκάθαρα,  πως ακόμα και να καλυφθούν κατά  100% οι στόχοι της προδιαλογής και της ανάκτησης από ΜΕΑ, θα εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη ανάγκη για  δίκτυο νέων ΧΥΤΥ.

 Θα πρέπει να θυμόμαστε πάντα ,  πως  λόγω του κορεσμού του ΧΥΤΑ Φυλής , τους νέους ΧΥΤΥ θα  τους χρειαστούμε από τις αρχές του 2019 και όχι στο τέλος του 2020. Δηλαδή δυο χρόνια νωρίτερα .  Στις αρχές του 2019  λοιπόν , είναι απολύτως αδύνατο να έχουμε πετύχει τους ποσοτικούς στόχους που προκύπτουν από τον ΕΣΔΑ για το τέλος του 2020.  

Άρα το ζήτημα της χωροθέτησης και της κατασκευής των νέων ΧΥΤΥ πρέπει να εξεταστεί κατά προτεραιότητα.

 Αν στις αρχές του 2019 δεν υπάρχουν τουλάχιστον δυο  (2) έτοιμοι ΧΥΤΥ στην Αττική , θα υπάρξει πολύ σοβαρό πρόβλημα με την ασφαλή διάθεση των απορριμμάτων.  

Η γνώμη μου είναι πως οι δυο ΧΥΤΥ  πρέπει να χωροθετηθουν τώρα σε αυτήν την φάση της αναθεώρησης και να ξεκινήσουν άμεσα οι διαδικασίες για την κατασκευή τους. 

ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Στο προτεινόμενο σχέδιο δεν υπάρχουν  συγκεκριμένες προτάσεις  για  τις  εγκαταστάσεις και τις μονάδες και στα 3 επίπεδα της διαχείρισης .

• 1)      Στο  πρώτο επίπεδο λείπουν τα πράσινα σημεία , οι μονάδες επεξεργασίας ΒΑΑ κλπ ,  γιατί δεν έχουμε ακόμα έτοιμα τα Τοπικά Σχέδια.

• 2)      Στο  δεύτερο επίπεδο  δεν υπάρχουν οι νέες ΜΕΑ και υπάρχει μόνο μια  ασαφής αναφορά στο ΕΜΑΚ.

• 3)      Στο  τρίτο επίπεδο  λείπουν οι νέοι ΧΥΤΥ και υπάρχει μόνο μια προβληματική και ασαφής αναφορά  στον ΧΥΤΑ Φυλής στην σελίδα 32.

Η γνώμη μου είναι πως στην διαδικασία  της διαβούλευσης πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένες προτάσεις και για τις νέες ΜΕΑ και για τους νέους ΧΥΤΥ και τελικά στην αναθεώρηση να έχουμε τα έργα ονοματισμένα,  διαστασιολογημένα και προϋπολογισμένα.

                                             ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΕΙΣ.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως το πιο δύσκολο κομμάτι των σχεδιασμών είναι πάντα το κομμάτι των χωροθετήσεων γιατί εκεί υπάρχουν τα  προβλήματα κοινωνικής αποδοχής , του πολιτικού κόστους κλπ.

Έχω υποστηρίξει την άποψη πως αυτό το ζήτημα λύνεται με δυο τρόπους. Ή με πολύ δίκαιο τρόπο ή με πολύ άδικο τρόπο.

Ο πολύ άδικος τρόπος είναι αυτός που έχει γίνει με την Φυλή. Τι έγινε στην Φυλή; Με όπλο τις προκλητικά υπέρογκες  αντισταθμιστικές εισφορές εξασφαλίστηκε κατ  αρχή η συναίνεση της τοπικής αυτοδιοίκησης και μετά και της τοπικής κοινωνίας. (στα δικά μας τα χωριά αυτό το λένε εξαγορά συνειδήσεων και εκμαυλισμό).  

Ο τρόπος αυτός ήταν «αποτελεσματικός»  αλλά άδικος και καταστροφικός .

Έτσι έγινε η Φυλή μνημείο περιβαλλοντολογικού μακελειού και η Αττική έγινε η χειρότερη Ευρωπαϊκή περιφέρεια  στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων .

Εμείς  πρέπει να απορρίψουμε αυτόν τον άδικο τρόπο και να επιλέξουμε τον δίκαιο.

O μόνος τρόπος που μπορεί να εξασφαλίσει πραγματικά  την απαραίτητη κοινωνική συναίνεση  είναι ο δίκαιος τρόπος. Ο δίκαιος τρόπος  δεν είναι άλλος από την δικαιότερη κατανομή των βαρών. Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική συναίνεση για τις εγκαταστάσεις διαχείρισης  χωρίς να υπάρχει αίσθηση δικαίου.

Για να αλλάξει το συγκεντρωτικό μοντέλο , το πρώτο μέλημα του νέου ΠΕΣΔΑ είναι  να βάλει οριστικά τέλος στις λογικές που λένε πως μπορεί μια περιοχή να σηκώνει το κύριο βάρος της διαχείρισης .

Η άποψη μου είναι πως ο νέος σχεδιασμός για να είναι αποτελεσματικός και να εξασφαλίσει  την απαραίτητη κοινωνική αποδοχή πρέπει να «στηθεί» με βάση τις 8 περιφερειακές ενότητες οι οποίες μπορούν σε ομάδες  να συγκροτήσουν  νέες διαχειριστικές ενότητες .  

Οι 8 περιφερειακές ενότητες και η «συμβολή» τους στα ΑΣΑ .

Κεντρικού Τομέα Αθηνών : 451.017.121tn  ή 17%

Βορείου Τομέα Αθηνών : 275.922.281tn  ή 16%

Δυτικού Τομέα Αθηνών :  195.689.302 tn  ή 11%

Νοτίου Τομέα Αθηνών : 193.107.840 tn  ή 11%

Ανατολικής Αττικής : 228. 672.287tn  ή 13%

Δυτικής Αττικής :147.837.113 tn ή  9%

Πειραιώς : 186.435.188 tn ή 7%

Νήσων:  36.135.030 tn ή 2%

Το ηθελημένο  «λάθος» του υφιστάμενου ΠΕΣΔΑ είναι η παραδοχή πως πρέπει η Αττική να χωριστεί μόνο σε δυο διαχειριστικές ενότητες . Την 1^η που είναι η Στερεά και η 2^η που είναι τα Νησιά . Τα ποσοστά συμμετοχής της σημερινής  1^ης και 2^ης Δ.Ε. στη παραγωγή αποβλήτων της Περιφέρειας αντιστοιχούν στο 99,89% και 0,11% αντίστοιχα ! θεωρώ πως αυτό το λάθος δεν πρέπει να συνεχιστεί.

 Αυτή είναι κατά την γνώμη μου η θεωρητική βάση πάνω στην οποία στηρίχτηκε το συγκεντρωτικό μοντέλο . Οι διαχειριστικές ενότητες πρέπει να είναι περισσότερες και σε κάθε διαχειριστική ενότητα πρέπει να γίνεται ολοκληρωμένη διαχείριση των ΑΣΑ από την προδιαλογή έως την τελική διάθεση . Μόνο έτσι θα μπορέσει να κτιστεί το νέο αποκεντρωμένο μοντέλο της εναλλακτικής διαχείρισης. Η στερεά Αττική πρέπει να χωριστεί σε 3 ή 4 διαχειριστικές ενότητες με κριτήρια πληθυσμιακά , γεωγραφικά , υποδομών κλπ.

Είναι βέβαιο  πως το βάρος των εγκαταστάσεων και των χρήσεων δεν μπορεί να μοιραστεί απολύτως ανάλογα με τον πληθυσμό ή τις παραγόμενες ποσότητες .

Αλλά είναι απαραίτητο προκειμένου για  να υπάρξει η απαραίτητη κοινωνική συναίνεση να υπάρχει αίσθηση δικαίου στην κατανομή των βαρών.

10 (πρώτες) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ.

• 1.       Στο νέο ΠΕΣΔΑ πρέπει να συμπεριληφθεί  σαφή αναφορά- δέσμευση  για το  κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής με τον κορεσμό των κυττάρων της Β΄Φάσης . Μετά τον κορεσμό των κυττάρων της Β΄Φάσης  στην Φυλή, δεν μπορεί να υπάρχει χώρος τελικής διάθεσης.

• 2.       Πρέπει να υπάρχει σαφής δέσμευση για την απομάκρυνση του Αποτεφρωτήρα παθογόνων από την Φυλή και η μετεγκατάσταση του σε ειδικά επιλεγμένο χώρο .

• 3.       Τα πράσινα σημεία δεν πρέπει να περιοριστούν σε ένα ανά δήμο ( το σχέδιο σωστά λέει τουλάχιστον ένα ανά δήμο). Πρέπει να είναι σε πυκνό δίκτυο , διαφόρων επιπέδων και εύκολα προσβάσιμα στους πολίτες.  Στα πράσινα σημεία θα πρέπει να υπάρχει και ξεχωριστή συλλογή βιοαποβλήτων.

• 4.       Πρέπει να υπάρξει ολοκληρωμένος σχεδιασμός για την δικτύωση των πράσινων σημείων  προκειμένου να είναι αποτελεσματικά και βιώσιμα .

• 5.       Το δίκτυο των ΣΜΑ πρέπει να επανεξετασθεί και να ανασχεδιαστεί  για να είναι  σε λειτουργική συνάφεια με εγκαταστάσεις διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών ή /και μονάδων επεξεργασίας συμμείκτων . Δεν υπάρχει πλέον κανένας λόγος να υπάρχουν θηριώδης ΣΜΑ.  Στην θέση τους μπορούν κάλλιστα να γίνουν ΜΕΑ σύμμεικτων μικρότερης δυναμικότητας από των  ΣΜΑ.  π.χ  Ελαιώνας , ΣΜΑ Σχιστού .

• 6.       Να γίνει πρόβλεψη στον ΠΕΣΔΑ για το πόσες ΜΕΑ θα χρειαστούμε συνολικά και τι δυναμικότητα θα έχουν αυτές, καθώς   και προτάσεις χωροθέτησης για τις βασικότερες ΜΕΑ από αυτές ανά διαχειριστική ενότητα (αν γίνει δεκτή η προτεινόμενη αλλαγή). 

• 7.       Το ΕΜΑΚ μπορεί να παίξει ένα σπουδαίο ρόλο στην νέα περίοδο κυρίως στην επεξεργασία των ΒΑΑ. Συμφωνώ με την μετατροπή της μιας εκ των τριών γραμμών επεξεργασίας οργανικών του ΕΜΑΚ σε γραμμή επεξεργασίας αποβλήτων αλλά δεν συμφωνώ με την «αναβάθμιση και επέκταση της δυναμικότητας του ΕΜΑΚ Λιοσίων τουλάχιστον στους 400.000 tn».  

• 8.       Πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη για το πόσους ΧΥΤΥ θα χρειαστούμε , τι δυναμικότητας θα είναι ο κάθε ένας από αυτούς και σε ποιες διαχειριστικές  ενότητες θα πρέπει να χωροθετηθούν

• 9.       Πρέπει να υπάρξει οπωσδήποτε ένας ΧΥΤΑ επικινδύνων σε περιφερειακό ή διαπεριφερειακό επίπεδο.

• 10 .   Πρέπει να υπάρξει συγκεκριμένη πρόταση για τους ΧΥΤΥ που θα πρέπει να έχουμε έτοιμους το 2019 . ( οι διαδικασίες για αυτούς ειδικά τους ΧΥΤΥ θα πρέπει να είναι σχεδόν συνοπτικές).

Στο  ΠΕΣΔΑ  τα μεγάλα έργα θα πρέπει να είναι ονοματισμένα και με σχετικό προϋπολογισμό, σύμφωνα με τη δυναμικότητά τους. Αυτό ισχύει για όλους τους  ΠΕΣΔΑ σε όλη την Ελλάδα.

Η γνώμη μου είναι πως πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες από την  περιφέρεια Αττικής και τον ΕΔΣΝΑ για μια ουσιαστική  διαβούλευση για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ  .

 Είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν πολλές και ενδιαφέρουσες προτάσεις για αυτό το ζήτημα και θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να διατυπωθούν.

 Τα κινήματα ασφαλώς και πρέπει να μιλήσουν και να καταθέσουν τις απόψεις τους .

Γνωρίζοντας καλά πως ο μεγαλύτερος εχθρός του διαλόγου είναι ο φτηνός και ανέξοδος λαϊκισμός , καταθέτω αυτές τις πρώτες προσωπικές  σκέψεις  με την ελπίδα να συμβάλουν  στην έναρξη ενός ουσιαστικού διαλόγου για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ. 

Εννοείται πως το θέμα είναι τεράστιο και πως έχουμε πολλά ακόμα να πούμε.

Θωμάς Μπιζάς .