Τελειώνει το πάρτι των εργολάβων !

Στο μικροσκόπιο οι συμφωνίες για δημόσια έργα από το 1989

Συντάκτης: 

Χαρά Τζαναβάρα, Βασίλης Γεώργας

Σχεδόν όλοι οι μεγάλοι εγχώριοι και ξένοι κατασκευαστικοί όμιλοι που μοιράστηκαν δημόσια έργα τα τελευταία 25 χρόνια φέρονται να είναι αποδέκτες των αρχικών εισηγήσεων στις οποίες κατέληξε η Επιτροπή Ανταγωνισμού μετά τρία χρόνια ερευνών, ώστε να στοιχειοθετηθούν οι κατηγορίες περί οριζόντιων συμπράξεων (καρτέλ) στον κατασκευαστικό κλάδο, την οποία πρώτη είχε φέρει στο φως η «Εφ.Συν.» το 2013.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το τελικό πόρισμα της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της επιτροπής πρόκειται να δοθεί στη δημοσιότητα τις επόμενες εβδομάδες, καθώς η υπόθεση, η οποία είναι η ογκωδέστερη και από τις πλέον πολύπλοκες και πολιτικά και οικονομικά ευαίσθητες που έχουν χειριστεί ποτέ οι ελληνικές αρχές Ανταγωνισμού, εισέρχεται στη φάση των κατηγορητηρίων.
Στην έρευνα εμπλέκονται περίπου 100 εταιρείες, μεταξύ των οποίων ηχηρά επιχειρηματικά ονόματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ αρκετές υποθέσεις για τις οποίες υπήρξαν στοιχεία ενδέχεται να έχουν ήδη παραγραφεί καθώς η έρευνα έχει πάει πίσω στο 1989.

Μετά την ολοκλήρωση της οριστικής εισήγησης των εμπλεκομένων και αφού προηγηθεί ακροαματική διαδικασία, θα συγκληθεί σε περίπου 1,5-2 μήνες από σήμερα η Ολομέλεια της Επιτροπής για να εκδώσει απόφαση επί του πορίσματος, το οποίο πάντως δεν είναι δεσμευτικό.
Οι πληροφορίες που έχουν κατά καιρούς διοχετευθεί στην αγορά αναφέρονται σε ενδείξεις εμπλοκής πολλών -μεγάλου και μικρότερου μεγέθους- ξένων και εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων σε οριζόντιες συμπράξεις και γεωγραφικό μοίρασμα των δημόσιων έργων μεταξύ τους.
Αναφέρονταν ακόμη και σε ενδείξεις εμπλοκής πολιτικών προσώπων, ενώ καταγγελίες έχουν γίνει από συγκεκριμένους μικρομεσαίους εργολάβους.
Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για μια πολύ βαριά υπόθεση όπου μεταξύ άλλων εξετάζεται η πιθανή ζημιά που υπέστη το ελληνικό Δημόσιο από πιθανή νόθευση των διαγωνισμών δημοσίων έργων έως τα συγχρηματοδοτούμενα έργα που υλοποιήθηκαν με κοινοτικά κονδύλια.
Αν η απόφαση είναι καταδικαστική, αναμένεται να επιδικαστούν πολύ μεγάλα πρόστιμα στους εμπλεκόμενους ή να επιβληθούν απαγορεύσεις συμμετοχής σε έργα κ.λπ., και ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη άτυπη συζήτηση για το αν η υπόθεση θα αποτελέσει θρυαλλίδα για να αντιμετωπίσει περαιτέρω σημαντικά προβλήματα ο κλάδος.
Στο παρασκήνιο ασκούνται επίσης πιέσεις προς την κυβέρνηση και την Επιτροπή Ανταγωνισμού για να υπάρξει δυνατότητα θεσμοθέτησης κάποιου είδους «συμβιβασμού».

Η έρευνα για τον κλάδο των κατασκευαστικών εταιρειών ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2013 με μια συντονισμένη επιχείρηση στην οποία συμμετείχαν περίπου 60 στελέχη της Επιτροπής Ανταγωνισμού σε γραφεία επιχειρήσεων και εργοληπτικούς συνδέσμους. Την υπόθεση είχε αποκαλύψει με πρωτοσέλιδο δημοσίευμά της στις 13/2/2013 η «Εφημερίδα των Συντακτών».
Η Επιτροπή είχε κατασχέσει τότε αντίγραφα σκληρών δίσκων από τους υπολογιστές, έγγραφα, χειρόγραφες σημειώσεις, αλληλογραφία και άλλα στοιχεία, ενώ οι έρευνες συνεχίστηκαν και τα επόμενα χρόνια μέχρι σήμερα.

«Αλλο συμπράξεις, άλλο καρτέλ...» λένε οι κατασκευαστές

«Δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για καρτέλ στο οποίο εμπλέκονται περισσότερες από 60 εταιρείες», ανέφερε στην «Εφ.Συν.» στέλεχος κατασκευαστικού ομίλου, που παραδέχτηκε ότι υπάρχει συνεργασία μεταξύ των εργολάβων σε διεκδίκηση έργων.
Πολλές φορές, μάλιστα, όπως υποστήριξε, είχε επιτευχθεί με τη σύμφωνη γνώμη της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ για να αντιμετωπιστούν δικαστικές εμπλοκές.
«Υπάρχει μια αντίφαση ανάμεσα στο δίκαιο του ανταγωνισμού, που απαγορεύει στις εταιρείες να συνεργάζονται, και στο δίκαιο των έργων που τους επιβάλει να κάνουν συμπράξεις για να μπορέσουν να πάρουν μέρος στον διαγωνισμό», επισημαίνει.
Δεν λείπουν επίσης περιπτώσεις που μια εταιρεία πτώχευσε και κλήθηκαν άλλοι να ολοκληρώσουν το έργο, για να μη βαλτώσει με τις μακροχρόνιες διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος για να κηρυχθεί έκπτωτη.
Συμπράξεις πριν ή και μετά τους διαγωνισμούς έχουν γίνει κατά καιρούς στο μετρό, στο «πέταλο» Μαλιακού, καθώς επίσης στον υπό κατασκευή αυτοκινητόδρομο Ράχες Φθιώτιδας-Κλειδί Ημαθίας, όπου οι δύο ανταγωνίστριες κοινοπραξίες επιδόθηκαν σε σκληρούς δικαστικούς αγώνες που έφτασαν ώς τις Βρυξέλλες και στην τελική φάση συνεργάστηκαν για την υλοποίηση των έργων με τη σύμφωνη γνώμη του υπουργείου.
Οι έρευνες δρομολογήθηκαν ύστερα από καταγγελίες των εταιρειών «Μηχανική» και «Προοδευτική» και ακολούθησε η «Τεχνική Ολυμπιακή», που εντάχθηκε στην κατηγορία του προστατευόμενου μάρτυρα.
Ξεκίνησαν με εφόδους στελεχών της επιτροπής σε εργολαβικά γραφεία μέσα από τις οποίες κατασχέθηκαν στοιχεία από ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Δεν είναι γνωστό αν οι πολυσέλιδες εκθέσεις προς τους εργολάβους περιλαμβάνουν αποδεικτικό υλικό για υπόγειες συνεννοήσεις μεταξύ ανταγωνιστών πριν από μια δημοπράτηση.

Το έθιμο του «κολόκουρου»

Η προσυνεννόηση, σύμφωνα με παλιά «καραβάνα» του κατασκευαστικού κλάδου, είναι... έθιμο.
Υπήρχε το λεγόμενο «κολόκουρο», το χρηματικό μπόνους που έδινε ο ενδιαφερόμενος εργολάβος στους ανταγωνιστές του για να πάρει το έργο.
Λέγεται, μάλιστα, ότι η αδυσώπητη κόντρα που είχε αναπτυχθεί τη δεκαετία του 1980 ανάμεσα σε δύο «μεγάλους» ξεκίνησε από μια... ζαβολιά.
Ο ένας χρησιμοποίησε μια τσάντα με διπλή όψη, στη μία υπήρχε η προσφορά-μαϊμού με την οποία πήρε το χρηματικό «κολόκουρο» από τον αντίπαλο και στην άλλη η κανονική του προσφορά με την οποία κέρδισε τη δημοπρασία.