Τα
τοπικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων (ΤΣΔΑ) ήταν και είναι μια κινηματική
απαίτηση, που υιοθετήθηκε από το νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων
(ΕΣΔΑ). Οι δήμοι, υποχρεωτικά πλέον, έχουν αρχίσει να τα εκπονούν και σιγά-σιγά
και πολύ δειλά τα υλοποιούν.
Στην
πράξη αποδεικνύεται μια σύνθετη, επίπονη και αντιφατική διαδικασία. Πολλοί
δήμοι και οι υπηρεσίες τους είναι παντελώς ανυποψίαστοι για λογικές
αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών, μέσω
δημοτικών υποδομών. Οπότε, η απαίτηση για ΤΣΔ τους ήρθε «ουρανοκατέβατη» και
προσπαθούν να προσαρμοστούν. Άλλοι κωλυσιεργούν συνειδητά, οδηγούμενοι από τις
δικές τους «ευκολίες» και προκαταλήψεις και σε πολλές περιπτώσεις πιεζόμενοι
από ομάδες «ανησυχούντων» πολιτών -συμπεριλαμβανομένων και αριστερών και
οικολόγων- που χαρακτηρίζουν χωματερές ακόμη και ήπιες δημοτικές υποδομές
ανακύκλωσης και κομποστοποίησης. Άλλοι, τέλος, με καθαρά πολιτικά και
ιδεολογικά κριτήρια αντιδρούν, υποστηρίζοντας πολιτικές συγκεντρωτικής,
ιδιωτικοποιημένης διαχείρισης. Καλή ώρα, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, κάποιοι
δήμαρχοι του Πειραιά κ.ά.. Για την αντιφατικότητα της διαδικασίας, ας
σημειώσουμε ότι κάποιοι δήμοι, ενώ έχουν επιλέξει κάποιες δράσεις
αποκεντρωμένης, ήπιας διαχείρισης δε διστάζουν να ανοίξουν την πόρτα στους
εργολάβους, ακόμη και γι αυτές (π.χ. δήμοι Ελευσίνας και Ηλιούπολης).
Μέσα
σε αυτό το περιβάλλον και μιλώντας για την περιφέρεια Αττικής, με τους εξήντα,
περίπου, δήμους -πλην των νησιωτικών- ελάχιστοι έχουν εκπονήσει τοπικά σχέδια
με ουσιαστικό περιεχόμενο. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία προσανατολίζονται
μεν σε δράσεις προδιαλογής υλικών, αλλά σπάνια προβλέπουν δημοτικές υποδομές
ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, που θα υποδέχονται και θα αξιοποιούν τα
χρήσιμα υλικά. Αντίθετα, συντηρώντας και επεκτείνοντας τους σταθμούς
μεταφόρτωσης (ΣΜΑ), σχεδιάζουν να εξακολουθούν να οδηγούν το σύνολο, σχεδόν,
των αποβλήτων τους είτε στα κέντρα διαλογής της περίφημης ΕΕΑΑ και των άλλων
συστημάτων, είτε στις κεντρικές εγκαταστάσεις της Φυλής για πολλά χρόνια ακόμη.
Και, φυσικά, τσιμουδιά για τα υπολειμματικά σύμμεικτα και τους χώρους ταφής. Η
Φυλή να ’ναι καλά -και γι αυτές τις δουλειές-, άντε και μια μελλοντική «Φυλή».
Λίγοι δήμοι ξεφεύγουν από την «πεπατημένη» και ανάμεσά τους οι δήμοι
Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας, Μεταμόρφωσης, Ηρακλείου και Ν. Ιωνίας, που εκπόνησαν κοινό
ΤΣΔ, ίσως το πιο προωθημένο απ’ όλα. Στο ΤΣΔ σχεδιάζεται πλήρες δίκτυο
υποδομών ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, διαδημοτικής υποδομής επεξεργασίας
υπολειμματικών σύμμεικτων εκτός Φυλής και νέων χώρων υγειονομικής ταφής των
υπολειμμάτων.
Το θέμα μας, όμως,
δεν είναι τα ΤΣΔ. Είναι η τεράστια
έκπληξη που νιώσαμε, συνειδητοποιώντας ότι πρόσωπα με αναφορά των
δραστηριοτήτων τους τη Φυλή, απ’ όλα τα ΤΣΔ της Αττικής διάλεξαν να κριτικάρουν
δημόσια αυτό των τεσσάρων δήμων. Συνδυάζοντάς την «κριτική» τους με μια
απροκάλυπτη και αήθη επίθεση και σε συγκεκριμένο πρόσωπο, υπεράνω κάθε υποψίας και
λειτουργώντας σαν «πλασιέ» της εξαγωγής στο εξωτερικό των σκουπιδιών, με σκοπό
την καύση.
Το
επιχείρημα ήταν ότι σε κάποια σημεία του συγκεκριμένου ΤΣΔ αναφέρεται πως: στη
μεταβατική περίοδο μέχρι το κλείσιμο της εγκατάστασης της Φυλής (όχι στο
διηνεκές) και στο βαθμό που δεν έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή των δημοτικών
υποδομών ανακύκλωσης και κομποστοποίησης είναι προτιμότερο η ΕΜΑΚ, αντί να
δέχεται σύμμεικτα απορρίμματα, να δέχεται προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα και
οργανικά υλικά. Αυτό θεωρήθηκε «έγκλημα καθοσίωσης» για τους αυτοδιορισμένους στη
θέση των αυθεντικών υπερασπιστών της τοπικής κοινωνίας της Φυλής.
Η
αρχή έγινε με mail, άγνωστου (στο όνομα) αποστολέα, αλλά γνωστού για τη
φασίζουσα συμπεριφορά του στο διαδίκτυο. Που επικαλείται μόνιμα την επιτροπή
αγώνα Φυλής, χωρίς ποτέ η τελευταία να έχει διαχωρίσει τις θέσεις της από τις
πρακτικές του. Στο μήνυμα αυτό στοχοποιούνταν η Δέσποινα Σπανούδη, βασική
συντάκτρια του ΤΣΔ, επιστημονική συνεργάτιδα του δημάρχου
Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας, με αναγνωρισμένη επιστημονική και επαγγελματική
επάρκεια και με πολύχρονη κινηματική δραστηριότητα στα θέματα της διαχείρισης
των απορριμμάτων, μέσα από την ΠΡΩΣΥΝΑΤ και όχι μόνο. Με δεδομένο το
περιεχόμενο του ΤΣΔ των τεσσάρων δήμων, τι να υποθέσει κανείς/μία για τα πιθανά
κίνητρα του συγκεκριμένου θρασύτατου τύπου; Να ενόχλησε η τεκμηριωμένα ακέραιη
στάση της Δ. Σπανούδη; Το γεγονός ότι στην εκπόνηση του ΤΣΔ συνέβαλε αφιλοκερδώς
και ομάδα νέων επιστημόνων, μελών της ΠΡΩΣΥΝΑΤ; Ή, μήπως, ενόχλησε το ότι ο δήμαρχος
της Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας εξακολουθεί, αστήρικτος από κυβέρνηση και
περιφερειακή αρχή, να δίνει μια σκληρή μάχη ενάντια σε μεγάλα συμφέροντα;
Το
βέβαιο είναι πως η αθλιότητα είχε και συνέχεια. Κάποια πρόσωπα από την επιτροπή
αγώνα Φυλής, χωρίς να είναι γνωστό αν υπήρχε κάποια συλλογική απόφαση της
επιτροπής, έκαναν διάβημα στο δήμαρχο Φιλαδέλφειας-Χαλκηδόνας, συνεχίζοντας την
προσωπική επίθεση στη συνεργάτιδά του και στο ΤΣΔ, που «χρησιμοποιεί ψευδή
στοιχεία» κ.ά.. Δεν αρκέστηκαν, όμως, σε αυτά. Είχαν να προτείνουν και την
ιδανική λύση για τους τέσσερις δήμους: την
εξαγωγή των σύμμεικτων σκουπιδιών τους στο εξωτερικό για καύση, που, εκτός των
άλλων, θα τους αποφέρει τεράστια κέρδη (!!!). Όλα τα ’χε η Μαριορή, ο
φερετζές της έλειπε. Δεν μας έφταναν οι εργολάβοι της καύσης, αποκτήσαμε και
τους «κινηματικούς» υποστηρικτές τους.
Είναι
προφανές ότι τα δύο περιστατικά δεν είναι άσχετα μεταξύ τους. Και η αλήθεια
είναι ότι δεν τα ακούμε για πρώτη φορά. Για την καύση πρωτακούσαμε στην Κερατέα,
κατά τη διάρκεια και μετά τις μεγάλες κινητοποιήσεις. Τότε, που κυριαρχούσε το
«ούτε ένα κιλό σκουπίδια στην Κερατέα». Πιο πρόσφατα, πλασαρίστηκε η ιδέα της
εξαγωγής των σκουπιδιών στο εξωτερικό στο Γραμματικό (στη συνέχεια
αναδιπλώθηκαν περιοριζόμενοι στο «να διερευνήσουμε τη δυνατότητα εξαγωγής»).
Για να φτάσουμε στους πιο σίγουρους της Φυλής, που μας υπόσχονται και κέρδη.
Δεν
είναι τυχαίο το σε ποιους «κινηματικούς» θυλάκους βρήκε θιασώτες η αντίληψη της
εξαγωγής των σκουπιδιών και της καύσης (φυσικά, σε άλλες περιοχές και άλλες
χώρες, όχι στις δικές τους). Ακριβώς, στις περιοχές που τα τελευταία χρόνια
έχουν «στοχοποιηθεί» για την υλοποίηση του συγκεντρωτικού, φιλοεργολαβικού
μοντέλου διαχείρισης, με τα φαραωνικά εργοστάσια επεξεργασίας σύμμεικτων
απορριμμάτων και τις μονάδες καύσης που, αναγκαστικά, τις συνοδεύουν. Αυτά, που
όταν είναι σε άλλες χώρες, θεωρούνται φυσιολογική λύση! Για να αποδειχθεί, για
μια ακόμη φορά, ότι ο προσανατολισμός των τοπικών αντιδράσεων, ούτε δεδομένος
είναι, ούτε προς τη σωστή κατεύθυνση πάντα. Ειδικά, όταν απουσιάζει η πολιτική
και κινηματική στάση εξυπηρέτησης του συλλογικού συμφέροντος και μια πρόταση
εναλλακτικής διαχείρισης. Ή, όταν η στάση αυτή και οι προτάσεις μπαίνουν στο
ντουλάπι, λόγω της απελπισίας και της απογοήτευσης που δημιουργεί η
διαφαινόμενη αναποτελεσματικότητα κάποιων αγώνων και η διάψευση των ελπίδων από
τον πολιτικό χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, στον οποίο κάποιοι από αυτούς επένδυσαν
πολλά.
Σε
κάποιους/ες από τα κινήματα κάτι τέτοια μπορεί να φαντάζουν γραφικά ή να
αποδίδονται σε κάποιους «σαλταρισμένους». Δεν είναι καθόλου έτσι, όμως, τα
πράγματα. Αντιλήψεις και πρακτικές σαν αυτές, ακόμη κι αν οφείλονται στην
απελπισία που προκαλεί η πιθανότητα της συνέχισης της λειτουργίας των
εγκαταστάσεων στη Φυλή, δε στιγματίζουν μόνο τους φορείς τους. Δυσφημούν και
απαξιώνουν κάθε κινηματική δραστηριότητα και έναν σκληρό αγώνα που δίνεται σε
πολλά μέτωπα, για μια διαχείριση των αποβλήτων σε όφελος της κοινωνίας.
Στρώνουν το έδαφος στα εργολαβικά συμφέροντα, σε μια στιγμή κρίσιμη για την πορεία
που θα πάρει η διαχείριση των απορριμμάτων στη χώρα μας. Και γι αυτό πρέπει να
αντιμετωπίζονται αποφασιστικά, τη στιγμή που εκδηλώνονται.
Η
ΠΡΩΣΥΝΑΤ δε «μάσησε» ποτέ τα λόγια της μπροστά σε τέτοια φαινόμενα. Για την
ακρίβεια, έτσι γεννήθηκε. Γι αυτό και εισπράττει, συχνά-πυκνά, ποικίλες
εκδηλώσεις «συμπάθειας» άσπονδων φίλων και εχθρών. Μικρό το κακό. Αυτό που μας
ξενίζει και μας ανησυχεί, όμως, είναι το γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί,
συμπεριλαμβανομένων δυνάμεων της αριστεράς, που κάνουν τα στραβά μάτια και
ανέχονται αντιλήψεις και συμπεριφορές ξένες σε κάθε έννοια κινηματικής ηθικής
και πολιτικής και «χαϊδεύουν» τους φορείς τους. Που πιστεύουν ότι μπορεί να
υπάρξει ενότητα και αποτελεσματικότητα στα κινήματα, στη βάση μιας συντηρητικής
ατζέντας, «νοθευμένης» με τις επιδιώξεις των εργολάβων. Ας το ξανασκεφτούν λίγο
καλύτερα, γιατί τέτοια λάθη και παραλείψεις πληρώνονται. Πολύ ακριβά, συνήθως.
29/11/2015
Τάσος Κεφαλάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου